DOĞU AKDENİZ’DE TEHLİKELİ GELİŞMELER!
Cemal Yetiş
Sevgili okurlar, İsrail’in ve Kıbrıs Rum Yönetiminin Doğu Akdenizi, doğal gaz elde etmek maksadı ile parselleme çabaları, bölgede gerginliği her geçen gün artırıyor. Aslında bu bölgede söz hakkı olan ülkeler, Türkiye, Suriye, Lübnan, İsrail, Filistin, Mısır ve bir ada ülkesi olan Kıbrıs’tır. Yani burada tam 7 ülke direk olarak bu konu ile ilgilidir. Burada adaletli bir parselleme ve arama çalışmalarının yapılabilmesi için Uluslararası Hukuk gereğince tüm ilgili ülkelerin bir masa etrafında toplanıp konuyu görüşmeleri ve her ülkenin hakları konusunda ortak karara varmaları gerekmektedir. Ancak bu safha tamamlandıktan sonra taraflar kendilerine ayrılan parseller içinde hidro karbon aramasına geçebilirler ve doğrusu da budur.
Hâlbuki bu gün bakıldığı zaman bu konuda karşılıklı riza olmadan bazı devletlerin keyfi sınırlar tespit ettikleri ve bu sınırlar içinde faaliyet gösterdikleri anlaşılıyor. Meselâ İsrail bu işi yaparken Filistin ve Lübnan ile de istişare yapması gerekirken, askeri gücüne de güvenerek bunların haklarına riayeti luzum görmeden iş yapmaya çalışıyor. Bu nedenle Lübnan ile arası her geçen gün açılıyor. En sonunda Lübnan, böyle giderse deniz ve hava limanlarını Rus gemilerine ve uçaklarına açacağını ve bu şekilde bir denge kurup hakkını arayacağını açıklamıştır. Kıbrıs Rum Yönetimi de keyfi kararlarla parselleme yapmış ve bazı çalışmalar yapmaktadır. Ama bu konuda başta Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olmak üzere, Türkiye ve Suriye ile de istişarelerde bulunması gerekirken, KKTC’yi es geçmekte, Türkiye ile danışma yapmak istememekte ve Suriye ile de oradaki iç savaş nedeni ile istşare yapmadan keyfi hareket etmektedir. Burada arkasına almış gibi göründüğü devletler İsrail, Mısır ve Yunanistan’dır. Mısır’ın bu konuda Rumlara yapabileceği yardım çok sınırlıdır. İsrail ise daha şimdiden Lübnan, Filistin ile sorun yaşamaktdır ve ileride buna Suriye de dâhil olabilecektir. Türkiye ise yaptığı açıklamada, Rum Yönetimi’nin KKTC ve Türkiye’nin haklarına tecavüz etmesi halinde buna izin vermeyeceğini alenen beyan etmiştir.
Bu durumda ortaya çıkan manzara ilginçtir. Denizde gaz arama konusunda çok yarıbuçuk işler vardır. Taraflar birbirleri ile olan başka siyasi anlaşmazlıkları nedeni ile, doğal gaz arama faaliyetleri konusunda da birbirleri ile danışıp mutabakata varmadan iş yapmaya çalışmaktadırlar. Bu konuda en fazla gayret gösterenler Kıbrıs Rum Yönetimi ve İsrail’dir. Özellikle Kıbrıs Rum Yönetimi bazı AB ülkelerinden ve İsrail’den destek almakta, İsrail ise askeri gücüne ve Amerikan desteğine güvenmektedir.
Fakat ne olursa olsun, bu konuda ortaya çıkmaya başlayan anlaşmazlıkların giderek artacağı anlaşılıyor. Her devlet kendi başına hareket etmeye başlarsa bunun ileride bazı çatışmalara da sebep olabileceği unutulmamalıdır.
