Fransız küstahlığına cevap. Yıl 1933: „Türkçe zincire vurulamaz.“

Anlatılır : „Vagon Li olayları Taksim – 25 Şubat 1933 Yataklı ve yemekli vagonları bulunan Fransız demiryolu işletmesi Vagon-Li (Wagons-Lits) şirketinde, 22 Şubat 1933 tarihinde Belçikalı müdür Jannoni, İstanbul’da telefonda Türkçe konuşan memur Naci Bey’e şirketin resmi dilinin Fransızca olduğunu bildirerek, 25 kuruş para cezası ve 15 gün işten uzaklaştırma cezası vermiştir. Bu olay dönemin gazetelerine yansıyınca 25 Şubat 1933 günü aralarında Peyami Safa, Cahit Arf gibi tanınmış isimlerin de bulunduğu Darülfünun ve Milli Türk Talebe Birliği öğrencileri, toplanıp şirketin Beyoğlu’nda bulunan şirket bürosu önünde protesto gösterileri yapmaya başlamışlar daha sonra olaylar büyümüş, camları kırarak büroya giren öğrenciler, Mustafa Kemal Atatürk’ün duvarda asılı olan resmini aldıktan sonra büroyu tahrip etmişlerdir. Pankart yazısı ise dikkat çekiciydi: „Türkçe zincire vurulamaz.“

Ekte  25 Eylül 1933 tarihinde yayınlanan Cumhuriyet Gazetesi’nin ilgili haberi tarihe bu olayı adeta not düşmüş.

İstanbul’da Türkçe dilini 22 Şubat 1933 tarihinde Fransız şirketin Belçikalı müdürü Jannoni yasaklıyor. Kendilerini üstün millet ve dil görerek başka dilleri ve milletleri aşağılamayı Fransız devrimine rağmen adeta adet edinen bazı Fransızlar vazgeçer mi ? Fransızların bugün bile Alman dilini aşağıladıklarına bizzat Fransa’da hatta Cenevre’de şahit oldum.

Fransız diline ve ülkesine hiçbir önyargım yok ama Fransızların kendi koloni tarihleri ile büyük sorunu var. Fransa AB içinde farklı bir ülke… Normal bir ülke değil. Tarihleri ile sorunları var. Almanya kendi tarihiyle yüzleşti ve hala yüzleşiyor. Fransa ise bu konuda insanlık önünde sınıfta kaldı… Hala başka ülkelere silah satmalarından tutun bugün bile Afrika ülkelerinden elini çekmemesi de cabası. Korkunç…

Fransa’nın 1. Dünya Savaşı öncesi ve sonrası Orta Doğu’da hatta Avrupa’da yaptıkları bir yana artı Türkiye’nin kuruluşunda ülkeyi işgal etmesi de hesaba katılırsa şu anda Afrika’da yüzyıllardan bu yana hala Fransa’nın neden istenmediğini anlamak pek zor olmuyor.

Ne Türkçe ne de Almanca zincire vurulabilir. Hiçbir dil…

Birol Kılıç, Viyana, 11.08.2023

Relevante Artikel

Back to top button
Cookie Consent mit Real Cookie Banner