Emlakçı komisyonu: Yasal değişiklik belirsizliğini koruyor, taraflar endişeli!

Hükümetin, 2023 itibariyle yürürlüğe sokmayı planladığı “emlakçı komisyonunun yalnızca ev sahibinden talep edilmesine dair yasal değişiklik” endişe uyandırmaya devam ediyor. Yerel konut piyasasını kökten değiştirecek olan yasal değişikliğin ne gibi etkileri olacağını kestirmekse oldukça zor.

Viyana. ÖVP ve Yeşiller’in nihayet üzerinde anlaşmaya vardığı üzere, 2023 başında yürürlüğe girmesi beklenen söz konusu yasal değişiklikle artık kiracılardan emlakçı komisyonu alınmayacak, komisyondan yalnızca ev sahibi sorumlu olacak. 1 Temmuz 2023’te yürürlüğe girmesi beklenen yönetmeliğin bazı detayları henüz bilinmiyor. Adalet Bakanlığı’na göre bunlar ancak çarşamba günü hükümet yasa tasarısı ile birlikte yayınlanacak. Wifo Ekonomisti Klien iyimser düşünüyor ve kiracıların kazançlı çıkacağını düşünüyor, ancak Çalışma Odası isteksiz ve yasa tasarısını daha yakından incelemek istiyor.

Yeni düzenleme daire arayanlar, ev sahipleri ve emlakçılar için neler getirecek? Yerel konut piyasasını kökten değiştirecek olan yasal değişikliğin ne gibi etkileri olacağını şimdiden kestirmek zor.

Kiracılar açısından ilk etapta bir rahatlama bekleniyor, peki ya sonra?  

Kiracılar açısından ilk etapta bir rahatlama olması bekleniyor, ama pratikte neler olacağı hala belirsiz. 1 Temmuz 2023’ten itibaren, kiracıların yalnızca istisnai durumlarda aracılık komisyonu ödemek zorunda kalacak olmaları ve gelecekte yılda toplam yaklaşık 55 milyon avro tasarruf etmeleri bekleniyor.

Avusturya Ekonomik Araştırma Enstitüsü’nden (Wifo) Michael Klien, „Kiracıların kazananlar olduğuna inanıyorum“ diyor ve ekliyor: „Öte yandan bunun pastanın tamamı olup olmayacağı şüpheli. Çünkü belirli bir miktar yuvarlama, yani kiracıların artan kiralar nedeniyle aracılık maliyetlerinin bir kısmını hala üstlenmek zorunda oldukları varsayılıyor.” Mevcut büyük kiralık daire arzı nedeniyle, eklentilerin kesinlikle sınırları bulunuyor. Wifo ekonomisti Klien bu nedenle kiralık daire siparişi verme ilkesinin emlak piyasası üzerinde güçlü bir etkisi olacağından şüphe ediyor.

Çalışma Odası ise “sipariş ilkesinin” taslak değerlendirmede basitçe „yetersiz bir şekilde korunduğunu“ öne sürüyor. Örneğin, ev sahibi, bir komisyoncunun faaliyetlerini „tolere“ ederse ve onu açıkça görevlendirmezse, daire arayan kişi yine de ilk müşteri olarak kabul edilebilir. AK uzmanı Walter Rosifka’nın da yaptığı açıklamada işaret ettiği gibi, ispat yükü de kendisine ait olur. Potansiyel kiracılar bu nedenle „davacı rolüne zorlanacak“ ve özellikle sabit vadeli bir kiralama söz konusu olduğunda kişinin hakları için dava açmasının önündeki engeller yüksek olacaktır. Yeşillere göreyse tüm tuzaklar ortadan kalktı.

Ev sahipleri açısından birçoğunun artık emlakçıyla çalışmayacağı varsayılıyor

Müşteri ilkesinin veya bugünkü adıyla „ilk müşteri ilkesi“nin devreye girmesiyle ev sahipleri için muhtemelen bir takım şeyler değişecek.

Örneğin Almanya’da, 2015 yılında sipariş verme ilkesinin getirilmesinden sonra, birçok ev sahibi başlangıçta emlakçıların hizmetlerini kullanmaktan kaçındı. Hem gayrimenkul çıkar grubu IVD tarafından hem de 2021’de sipariş veren ilkesinin resmi değerlendirmesinde tescil edilen komisyoncular aracılığıyla (kiralık) apartman komisyonculuğunda gerçek bir düşüş yaşandı. Buna göre, girişten önce, ankete katılan ev sahiplerinin yalnızca yüzde 29’u dairelerinin pazarlamasını öncelikli olarak kendi ellerine aldı, daha sonra bu oran yüzde 52’ye yükseldi. Tersine sorulduğunda, yüzde 62’si daha önce öncelikle aracıların hizmetlerini kullanırken, sipariş verme ilkesinin getirilmesinden sonra yalnızca yüzde 35’i kullandı. Özellikle özel ev sahipleri Almanya’da kiralık mülklerini kendileri kiralamaya çalışıyor.

Avusturya hükümeti de bu ülkedeki ev sahiplerinin gelecekte maliyetten tasarruf etmek için bir emlak komisyoncusunun arabuluculuğundan vazgeçeceğini ve kiracı aramayı kendilerinin üstleneceğini varsaymaktadır. Ancak Almanya’ya atıfta bulunan yetkililer, takip eden maliyet tahminine göre, bunun halka arz edilen dairelerin toplam sayısını etkilememesi gerektiğini varsayıyor.

Emlakçı açısından kiralama işlemlerinden elde edilen gelir büyük ölçüde azalacak

Yeni düzenlemeyle birlikte emlak sektörünün büyük kesintilerle karşı karşıya kalması bekleniyor. Emlak sektöründeki uzmanların tahminlerine göre, şu anda Avusturya’daki kiralık dairelerin yaklaşık yüzde 70’inde bir emlakçı yer alıyor. Daha büyük şehirlerde yerleştirme oranı bile yüzde 80-90’a ulaşıyor. Sipariş veren ilkesinin getirilmesinden sonra, hükümet gelecekte ev sahiplerinin evlerini kiralarken yalnızca yüzde 35’inde bir emlakçıya başvuracağını varsayıyor.

Komisyonculardan elde edilen gelirin çoğunlukla satın alma işlemlerinden geldiğini belirten Wifo Ekonomisti Klien ise olayları bu kadar da dramatik görmüyor. Almanya’ya da gönderme yapan Klien, orada, 2015 yılında sipariş veren ilkesinin getirilmesinin ne satışlar ne de emlakçı sayısı üzerinde herhangi bir etkisi olmadığına işaret ediyor. (yenivatan.at)

Relevante Artikel

Back to top button
Cookie Consent mit Real Cookie Banner