BRÜKSEL.Avrupa Komisyonu, Brüksel’de yaptığı açıklamada İsrail’e yönelik kapsamlı bir yaptırım paketi önerdi. Paket; Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’e yönelik mal varlığı dondurma ve AB’ye giriş yasağı gibi bireysel yaptırımların yanı sıra, Hamas’ın üst düzey on üyesini de kapsıyor. Ayrıca, İsrail ile yapılan Ortaklık Anlaşması’nın ticaretle ilgili bölümlerinin askıya alınması ve 2025–2027 yılları arasında planlanan yaklaşık 20 milyon Euro’luk AB fonlarının durdurulması da öneriler arasında yer alıyor.
Komisyon, bu adımları İsrail’in Ortaklık Anlaşması’nın 2. maddesini — yani insan haklarına saygı ilkesini — ihlal ettiği gerekçesiyle gündeme getirdi. Özellikle Gazze’deki askeri operasyonlar sırasında sivillere yönelik orantısız güç kullanımı ve yerleşimci şiddeti raporlarda vurgulandı.
Ekonomik Etki: 5,8 Milyar Euro’luk Ticaret Askıya Alınabilir
2024 yılında İsrail’den AB’ye yapılan toplam ithalat 15,9 milyar Euro olarak kaydedildi. Komisyonun önerileri hayata geçerse, bu ticaretin %37’si — yani yaklaşık 5,8 milyar Euro’luk kısmı — askıya alınacak. Bu durum, özellikle tarım ürünleri, teknoloji ekipmanları ve savunma sanayi bağlantılı malların AB pazarına erişimini doğrudan etkileyecek.
Üye Devletler Bölünmüş: Kim Destekliyor, Kim Engelliyor?
Yaptırımların geçmesi için AB Konseyi’nde 27 üye ülkeden en az 15’inin onayı ve bu ülkelerin toplamda AB nüfusunun %65’ini temsil etmesi gerekiyor. Ancak şu anki tablo bu çoğunluğun sağlanamadığını gösteriyor.
Yaptırımları açıkça destekleyen ülkeler arasında İrlanda, İspanya, Hollanda, Slovenya, Belçika ve İsveç yer alıyor. Bu ülkeler, Gazze’deki insani felaket karşısında AB’nin daha net bir tavır alması gerektiğini savunuyor.
Karşı çıkan ülkeler ise Avusturya, Almanya, Macaristan, İtalya ve Çekya. Bu hükümetler, yaptırımların Avrupa’nın stratejik çıkarlarına zarar vereceğini ve İsrail ile ilişkilerin bozulmaması gerektiğini öne sürüyor. Almanya’nın tutumu özellikle dikkat çekici; Berlin yönetimi, İsrail ile olan tarihsel sorumluluk bağlamında daha temkinli hareket ediyor. Hükümet sözcüsü Stefan Kornelius, AFP’ye yaptığı açıklamada, olası yaptırımlar konusunda henüz nihai bir karar verilmediğini, ancak Almanya’nın AB düzeyindeki İsrail politikasında “temel bir değişiklik olmadığını” belirtti.
Fransa, Polonya, Yunanistan, Portekiz ve Finlandiya gibi ülkeler ise henüz net bir tutum sergilemedi. İç siyasi dengeler ve diplomatik hassasiyetler nedeniyle bu ülkeler kararsız ya da çekimser pozisyonda kalmayı tercih ediyor.
İsrail’den Sert Tepki: “Uygun Yanıt Verilecek”
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada Brüksel’den gelen tehditlere karşı “uygun bir yanıt” verileceğini duyurdu. Saar, “İsrail’e yönelik adımlar Avrupa’nın kendi çıkarlarına zarar verir” dedi. İsrail basınında bu açıklama, AB ile diplomatik ilişkilerin yeniden gözden geçirileceği yönünde yorumlandı.
Parlamento Cephesi: Von der Leyen’e Destek, İç Ayrışma Sürüyor
Avrupa Parlamentosu ise Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in Gazze’deki insani felakete karşı daha sert bir tutum almasını memnuniyetle karşıladı. SPÖ ve Yeşiller partilerinden Avusturyalı vekiller yaptırımları destekledi; FPÖ ve ÖVP karşı çıktı, NEOS vekilleri ise çekimser kaldı. Parlamento oturumunda yapılan değerlendirmelerde, AB’nin dış politikada tutarsız davrandığı ve insan hakları ihlallerine karşı yeterince güçlü tepki vermediği yönünde eleştiriler öne çıktı.
Diplomatik Çatlak Derinleşiyor
Bu gelişmeler, AB’nin dış politikasında derin bir bölünmeyi gözler önüne seriyor. Bir yanda Gazze’deki insani kriz karşısında etik sorumluluk çağrısı yapan ülkeler, diğer yanda stratejik ve ekonomik çıkarlarını önceleyen hükümetler. Komisyonun önerileri, bu çatlağı daha da görünür kılmış durumda.(yenivatan.at, 18.09.2025)
Kaynaklar:
• AFP – EU-Kommission schlägt Sanktionen vor
• European Parliament – Resolution on Gaza
