Örnek Avusturyalı Erhard Busek bir eser ile anılıyor: „Çeşitlilik içinde birlik“
Murat Yıldırım, Viyana
Avusturya eski Başbakan Yardımcısı, Bilim Bakanı, ÖVP eski Başkanı ve daha sonra birçok ciddi STK’nın kurucusu ve başkanı olan Erhard Busek’in geçtiğimiz yıl aktif hayatın içindeyken 81 yaşında ani ölümü gerek Avusturya’nın tüm siyasi partileri gerekse uluslararası dostları arasında derin üzüntü ve şok yaratarak Avusturya medyasında büyük yer kaplamıştı.
Ölümünün birinci yıldönümü vesilesiyle, çok yönlü ÖVP’li siyasetçi Erhard Busek’in çalışmalarına adeta saygı duruşunda bulunan çok katmanlı bir kitap Ağustos 2023’te yayınlandı. Örnek inançlı bir Hristiyan Katolik olan Erhard Busek, aydın Müslümanları Avusturya’da bir barış insanı olarak büyük bir enerji ile desteklemiş ve Yeni Vatan Gazetesi dahil birçok yayının imtiyaz sahibi yayıncı Birol Kılıç ile otuz yıldan fazla bir dostluğa sahipliği sırasında birçok alanda fikir alışverişinde bulunmuştu. Avusturya’da yaşayan, ikinci dünya savaşı sonrası yetişmiş, sözü dinlenen ve güvenilir ama farklı eleştirel bir siyasetçi olarak Erhard Busek, özellikle Viyana’dan 1970’li yıllardan itibaren eski doğu bloku ülkeleriyle insancıl, barışçıl ve dostça iletişim kurup batı dünyası ile köprüler kurmak konusunda uzmandı.
Marmara Vakfı Başkanı Akkan Suver’in çok sevdiği ve saydığı dostluğunu son yıllarda kazanan Erhard Busek, tüm rahatsızlığına rağmen birçok konferans için defalarca İstanbul’a elinde bastonu ile gitmişti. Akkan Suver ve Birol Kılıç, kendisini Viyana’daki kilisede son yolculuğunda yalnız bırakmayarak çok değerli eşine taziyelerini sunmuşlardı.
Kurier Gazetesi’nden Rudolf Mitlöhner’in „Çeşitlilik içinde birlik“ (Einheit in Vielfalt)“ adlı eser hakkında dikkat çekici bir derleme makalesini („Rezension“) Türkçe diline sizler için çevirdik.
Thomas Köhler ve Christian Mertens, uzun yıllar boyunca üst orta sınıf söyleminin Dioscuri’si olarak yayıncılık yaptılar: Biri uzun süre Avusturya Eğitim Bakanlığı’nda, diğeri Viyana Belediyesi’nde çalışarak ekmek parası kazandılar.
İkisinin editörlüğünü yaptığı Edition Mezzogiorno’da, genel olarak Hristiyan Demokrat siyasetin zamanın zirvesindeki konumunun tanımlanması etrafında dönen bir dizi yayın ortaya çıkardılar.
İkilinin kendi örnek aldıkları siyasi modellerinden biri, geçen yıl hayatını kaybeden ve Köhler’in de 1990’ların başında bakanlık sekreteri olarak yanında çalıştığı eski Eğitim Bakanı Erhard Busek idi.
Busek’in ölümünün birinci yıldönümü vesilesiyle Köhler/Mertens, ÖVP’li siyasetçi, Avrupalı ve (Katolik) entelektüel Erhard Busek hakkında „Çeşitlilik İçinde Birlik“ başlığı altında çok katmanlı ve aslında çok sesli bir kitap sundular.
Yazarlar arasında -editörler dışında- ÖVP’den ya da onun (dar ya da geniş) çevresinden pek çok kişi olduğu gibi Hannes Androsch, Trautl Brandstaller ya da Armin Thurnher gibi tamamen farklı sola yakın ideolojik kökenlerden gelenler de var.
Esere katkıların çoğu Busek’in entelektüel keskinliğine, vizyoner gücüne ve ideolojik saplantılara ya da dar görüşlere karşı direnci konusuna odaklanıyor.
Busek’in yerel siyasetteki eski yol arkadaşı Anayasa Hukukçusu Manfried Welan, Busek’in Viyana Belediye Başkan Yardımcısı iken „renkli kuşlar“ döneminin canlı bir resmini çizerken, Herwig Hösele ( Avusturya Federal Konsey eski Başkanı) Steiermark Halk Partisi ve Josef Krainer („Steiermark modeli“) ile olan yakın bağlarını inceliyor.
„İyi insan“ ve ÖVP üyesi
Gazeteci Thurnher ve Brandstaller gibi siyasi solda yer alan yazarların Busek’i „iyi “ ÖVP üyesi olarak tasvir etmeleri şaşırtıcı değil: Thurnher, „… Erhard Busek Avusturya muhafazakarlığının daha iyi olanaklarını temsil ediyordu“ diye yazıyor bu eserde. Bu elbette Busek’in bir entelektüel ve Avrupalı olarak değil, bir siyasetçi olarak ikilemini vurguluyor: Parti sınırlarının çok ötesinde, özellikle ÖVP ile hiçbir ilgisi olmayan insanlar tarafından da saygı görüyor, ancak eski ÖVP lideri Erhard Busek örneğin kendisinden sonra gelen ÖVP Başkanı Wolfgang Schüssel’in partisi için yeniden başbakanlığı güvence altına aldığı siyasi kararlılık ve liderlikten yoksundu.
Busek’in gençlik günlerinden Doğu Bloku’ndaki muhaliflere aktif destek verdiği döneme ve sonuna kadar her zaman uyanık ve canlı bir çağdaşlık sergilemesi etkileyici olmaya devam ediyor.
Hristiyan Pastoral Teolog Paul Zulehner, Busek’in cenaze töreninde verdiği ve kitapta da yer alan vaazında, Mart 2022 başında Busek’ten aldığı son e-postadan bir alıntı yapıyor:
„Sevgili Paul, Roma’ya erişimin var mı? Papa, Putin ve Patrik ile görüşmek için Moskova’ya gitmeyi denemeli! Lütfen deneyin! Savaşı durdurmalıyız…“
Diğer kaynaklar
https://www.yenivatan.at/tuerkiyeden-dostlari-merhum-erhard-buseki-unutmadi/
https://www.yenivatan.at/tuerk-dostlarindan-erhan-buseke-son-goerev/