BM Güvenlik Konseyi’nden Gazze’de “acil ateşkes” kararı: ABD veto etmedi, Netanyahu ateş püskürdü!
BM Güvenlik Konseyi, İsrail'in Filistinlilere karşı yürüttüğü savaşta “Gazze'de derhal ateşkes" çağrısında bulunan bir kararı ilk kez kabul etti. ABD ilk kez veto hakkını kullanmadı, çekimser kaldı.
New York. New York’taki Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi Gazze’de Ramazan ayı boyunca derhal ateşkes talep eden ve tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması çağrısında bulunan kararı kabul etti. Bu karar İsrail’in Gazze Şeridi’ne başlattığı askeri saldırılardan bu yana Güvenlik Konseyi’nin ilk açık ateşkes çağrısı olma özelliğini taşıyor. 15 üyeli BM Güvenlik Konseyi, Gazze kriziyle ilgili bir karar tasarısını kabul etmek için daha önce yaptığı dört girişimde başarısız olmuştu; son olarak 22 Mart tarihinde konseyin daimi üyelerinden Çin ve Rusya, ABD’nin öncülük ettiği bir öneriyi veto etmişti.
Daha önceki üç Konsey metnini veto eden ABD bugün çekimser kalarak tasarının geçmesine izin verdi. Diğer 14 üye karar lehinde oy kullandı. İsrail’in en önemli müttefiki olan Washington’un tutum değişikliğinin Konsey üyeleri arasında hafta sonu yapılan yoğun müzakerelerin ardından geldiği bildiriliyor.
Karar, ateşkesin yanı sıra Hamas’ın elindeki tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması çağrısında da bulunuyor. Gazze savaşının başlamasından yaklaşık altı ay sonra, İsrail ve Hamas üzerindeki uluslararası baskı artmaya devam ediyor. Ancak kararın, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu hükümeti ya da Hamas tarafından savaşın bundan sonraki seyrine ilişkin alınan kararlar üzerinde herhangi bir etkisinin olup olmayacağı ya da ne ölçüde olacağı tartışmalı.
Güvenlik Konseyi’nin talepleri
14 lehte ve bir çekimser (ABD) oyla kabul edilen 2728 (2024) sayılı kararda, Ramazan ayının geri kalanında tüm tarafların saygı göstereceği ve „kalıcı ve sürdürülebilir bir ateşkese yol açacak“ acil bir ateşkes talep ediliyor.
Kararda ayrıca tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması ve tıbbi ve diğer insani ihtiyaçlarının karşılanması için insani erişimin sağlanması çağrısında bulunuluyor.
Kararda taraflardan, alıkoydukları tüm kişilerle ilgili olarak uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uymaları talep ediliyor.
Güvenlik Konseyi kararı ayrıca Mısır, Katar ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından sürdürülen ve çatışmaların durdurulması, rehinelerin serbest bırakılması ve insani yardımın sağlanması ve dağıtımının arttırılmasını amaçlayan diplomatik çabaları da takdirle karşıladı.
Ayrıca, tüm tarafların uluslararası hukuk çerçevesindeki yükümlülüklerine uymaları talebini yineledi ve sivillere ve sivil nesnelere yönelik tüm saldırıları, sivillere yönelik şiddet ve düşmanlıkları ve terör eylemlerini şiddetle kınadı.
Kararda rehin almanın uluslararası hukuk uyarınca yasak olduğu da hatırlatıldı.
Kararın hükümleri uyarınca Konsey, „Gazze Şeridi’nin tamamında insani yardım akışının genişletilmesi ve sivillerin korunmasının güçlendirilmesine yönelik acil ihtiyacı“ vurguladı ve „insani yardımın geniş ölçekte sağlanmasının önündeki tüm engellerin kaldırılması talebini“ yineledi.
Netanyahu’dan ABD’ye sert tepki
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde, Gazze’de kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese dönüşecek şekilde acilen ateşkes sağlanması talep edilen karar tasarısının kabul edilmesi üzerine Netanyahu’dan ilk tepki geldi. ABD’nin oylamada çekimser kalması üzerine Netanyahu „ABD’nin kararı veto etmemesi önceki pozisyonundan açık bir geri çekilmedir“ açıklaması yaptı.
Oylamadan hemen önce Netanyahu, ABD’nin kararı engellemek için veto yetkisini kullanmaması halinde iki elçisinin Washington’a yapmayı planladığı seyahati kısa süre içinde iptal etmekle tehdit etti. Kısa bir süre sonra Netanyahu’nun sırdaşlarının gerçekten de ABD’ye gitmeyeceği anlaşıldı.
Beyaz Saray sözcüsü John Kirby İsrail heyetinin ziyaret iptali açıklamasına yanıt olarak, ABD’nin İsrailli muhattaplarıyla görüşmeye devam edeceğini belirtti. Kirby, oylamada çekimser kalan ABD’nin verdiği oyun politika değişikliği anlamına gelmediğini söyledi.
Son haftalarda ve aylarda ABD Başkanı Joe Biden’ın yönetimi, Başbakan Benjamin Netanyahu yönetimindeki İsrail savaş kabinesine karşı giderek daha sabırsız hale gelmişti. İngiliz Guardian gazetesi, Biden’ın çekimser kalmasının müttefikler arasında gelişen çatlağı gösterdiğini yazdı. (yenivatan.at)
