Merz’in ilk İsrail ziyareti:İki devletli çözümde derin ayrılıklar

KÜDÜS, 07.12.2025– Almanya Başbakanı Friedrich Merz, göreve geldikten sonraki ilk İsrail ziyaretinde Başbakan Benyamin Netanyahu ile bir araya geldi. Ziyaret, Almanya–İsrail ilişkilerindeki mevcut gerilimi ve iki devletli çözüm konusundaki derin görüş ayrılıklarını yeniden gündeme taşıdı. Netanyahu dayanışma beklerken, Almanya’daki koalisyon ortaklarının bir kısmı İsrail hükümetine eleştirel mesafe konulması gerektiğini savunuyor.

Merz, İsrail’e gitmeden önce Ürdün’e uğrayarak Amman’ın Gazze’deki arabuluculuk rolünü övdü. Kudüs’te ayrıca İsrailli entelektüeller ve sivil toplum temsilcileriyle ayrı bir toplantı yaptı.

İsrail tarafı, Merz’in ziyaretini ülkenin uluslararası izolasyonunu kıracak bir adım olarak görüyor. Almanya ise ziyareti hem tarihsel sorumluluk hem de iki devletli çözüm vurgusu üzerinden konumlandırıyor.

Merz, Netanyahu’ya karşı sert eleştirilerden kaçınarak daha dengeleyici bir ton kullanmaya çalıştı. Bu yaklaşım, hem Almanya iç siyasetindeki eleştirileri yatıştırma hem de İsrail ile ilişkileri koruma çabasının bir yansıması olarak değerlendiriliyor.

Berlin’de özellikle Yeşiller ve sol partiler, İsrail hükümetine mesafeli olunması gerektiğini savunuyor. Merz’in ziyareti, Almanya’nın kısa süre önce kaldırdığı geçici silah ambargosunun ardından geldiği için zamanlaması tartışmalı bulundu.

Almanya’nın tarihsel sorumluluğu ve Gazze ateşkesi

Merz ve Netanyahu görüşme sonrası ortak basın toplantısı düzenledi. Merz, Gazze’deki ateşkeste yaşanan aksaklıklara rağmen “kalıcı barışın mümkün olduğuna” inandığını belirtti. Almanya’nın tarihsel sorumluluğuna vurgu yapan Merz, Berlin’in her zaman İsrail’in yanında durduğunu söyledi; ancak İsrail’in askeri operasyonlarında uluslararası hukuka uyma zorunluluğunu da hatırlattı.

Gazze Savaşı sürecinde İsrail hükümetinin tutumu, Berlin’i zor bir konuma itmişti. Almanya’nın uyguladığı geçici silah ambargosunu destekleyen kesimler, Netanyahu’nun sert tepkisiyle karşılaşmıştı. Ambargo kısa süre önce kaldırıldı.

İki devletli çözümde çatışan söylemler

Merz, iki devletli çözümün geleceğe dair en güçlü umut ışığı olduğunu vurguladı: “İsrail’in yanında bağımsız bir Filistin devletinin kurulması gereklidir.” Netanyahu ise bu fikri kesin bir dille reddetti: “Kapımızın önünde bizim yok edilmemize adanmış bir devlet kurulmasına izin vermeyeceğiz.” İsrail Başbakanı, bunun yerine Arap ülkeleriyle genişletilmiş barış sürecine odaklandıklarını açıkladı.

Savunma iş birliği ve tarihi dönüşüm

Netanyahu, Almanya ile savunma iş birliğine işaret ederek ilişkilerin “tarihi bir dönüşüm” yaşadığını söyledi. Arrow 3 füze savunma sisteminin Almanya’da konuşlandırılmasını örnek göstererek, “Artık sadece kendimizi değil, müttefiklerimizi de koruyabilecek kapasiteye sahibiz” dedi. Holokost’tan 80 yıl sonra Yahudi devletinin Almanya’nın savunmasına katkıda bulunmasını “tarihi bir değişim” olarak nitelendirdi.

Merz, sabah saatlerinde Yad Vaşem’i ziyaret ederek katledilen altı milyon Yahudi için anma törenine katıldı ve Almanya’nın İsrail’e karşı “süregelen tarihsel sorumluluğunu” vurguladı.

Ateşkesin aşamaları ve Trump görüşmesi

Netanyahu, Gazze’deki ateşkesin ilk aşamasının sona geldiğini ve yakında ikinci aşamaya geçilmesini beklediğini söyledi. Ay sonunda ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşmede ateşkesi ele alacağını belirten Netanyahu, sürecin ikinci aşamasının daha zor, üçüncü aşamanın ise “Gazze’nin radikallikten arındırılması” olacağını savundu.

Almanya’nın ikilemi

Merz, İsrail’in Gazze’deki saldırıları yürütme biçiminin Almanya’yı bir ikileme sürüklediğini söyledi: “Almanya, İsrail’in güvenliği, insan onuru ve adalet için ayağa kalkmalı; ancak İsrail uluslararası hukuka göre de değerlendirilmeli.” Berlin’in iki devletli çözüme bağlılığını vurgulayan Merz, Filistin Devleti’nin tanınmasının barış sürecinin “başında değil sonunda” olacağını belirtti. İsrail hükümetini Batı Şeria’nın ilhakı anlamına gelebilecek politik adımlara karşı uyardı.

Merz ayrıca Hamas’ın tamamen silahsızlandırılması gerektiğini savundu. Filistin Yönetimi’nin reformlara hazır görünmesine rağmen somut adım atmadığını söyledi. Almanya’nın Filistin Devleti’ni şu aşamada tanımamasının nedeni olarak “güvenlik koşullarının belirsizliğini” gösterdi.

Ziyaretin atmosferi

Ziyaret boyunca Merz, sert açıklamalardan kaçınarak olumlu bir atmosfer oluşturmaya çalıştı. İsrail hükümeti Merz’in ziyaretini, ülkenin uluslararası izolasyonunu kıracak bir adım olarak görüyor. İsrail’de birçok kişi, Almanya’nın bu ziyarette örnek teşkil edebileceğini düşünüyor. Kudüs’te Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ile görüşmesinde Merz, “Almanya her zaman İsrail’in yanında olacaktır” dedi. Yad Vashem anı defterine “Almanya ile İsrail arasındaki dostluk büyük bir hazinedir” notunu yazdı.

Netanyahu basın toplantısını Merz’e yönelik esprili bir övgüyle bitirdi. Merz’in boyuna atıfta bulunarak onu “towering figure – olağanüstü bir kişilik” olarak tanımladı. Ancak her iki ülke de biliyor ki, ilişkilerdeki zorluklar birkaç iyi sözle çözülecek kadar basit değil. Ziyaret, Almanya–İsrail ilişkilerinde hem tarihsel sorumlulukların hem de güncel siyasi gerilimlerin bir kez daha yüzeye çıktığını gösterdi. (yenivatan.at, Haber ajansları 07.12.2025)