ABD Kongresi’nden izin almadan Trump, ABD’yi İsrail-Iran savaşına soktu
ABD Başkanları, Trump üzerinden kendi kongresinden zorunlu izin almayı atlayarak İran-İsrail savaşına resmen dahil oldu.Nükleer tesisler vuruldu. Trump, yaptığı açıklamada saldırıda İsrail ile birlikte çalıştıklarını belirtti. İran, misilleme saldırılarında Hayfa ve Tel Aviv'i vurdu. Hamaney’in danışmanı "Hürmüz Boğazı'nı kapatma çağrısı" yaptı. Amerikan Kongresi'nden kesin izin alınması gereken İran saldırısına tepkiler var.
İran Devlet Televizyonu, ABD’nin vurduğu Natanz, Fordo ve İsfahan’daki üç nükleer tesisin bir süredir tahliye edilmiş durumda olduğunu açıkladı. İran saldırının ardından „Bölgedeki her Amerikan vatandaşı ve askeri artık hedef“ açıklaması yaptı.
NETANYAHU, TRUMP’A TEŞEKKÜR ETTİ
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran’ın üç nükleer tesisine saldırı düzenlediklerini duyuran ABD Başkanı Donald Trump’a teşekkür etti.
BM Genel Sekreteri Guterres, „İran’a karşı güç kullanılmasından derin endişe duyuyorum. Bu, uluslararası barış ile güvenliğe doğrudan bir tehdittir“ ifadelerini kullandı.
Kendi kongresinden izin almadan ABD, İsrail-Iran savaşına katılmasına New York Kongre Üyesi Alexandria Ocasio-Cortez, X sosyal medya platformunda yaptığı açıklamada, saldırının ABD Anayasası ve Kongre’nin savaş yetkilerinin „ağır bir ihlali“ olduğunu savundu. Cortez, „Başkanın izinsiz olarak İran’ı bombalama kararı Anayasa ve Kongre’nin savaş yetkilerinin ağır ihlalidir. Dürtüsel bir şekilde, bizi nesiller boyu sürebilecek bir savaşın içine sokma riskini aldı. Bu kesinlikle ve açıkça azil sebebidir“ dedi.
TLAIB: „BİR DAHA BU TUZAĞA DÜŞMEYECEĞİZ“
Michigan Kongre Üyesi Rashida Tlaib de saldırıyı „ABD anayasasının bariz ihlali“ olarak nitelendirdi.
Tlaib, Kongre’yi derhal müdahale etmeye çağırarak, „Orta Doğu’da on yıllardır süren bitmek bilmeyen savaşın bizi nereye getirdiğini gördük, hepsi ‘kitle imha silahları’ yalanına dayalıydı. Bir daha bu tuzağa düşmeyeceğiz“ dedi.
MCGOVERN: „BU BİR DELİLİK“
Massachusetts Kongre Üyesi Jim McGovern ise saldırıya yönelik tepkisini, „Trump, Kongre’nin onayı olmadan İran’ı bombaladı ve bizi yasa dışı bir şekilde Orta Doğu’da savaşa sürükledi. Dersimizi almadık mı? Bu delilik“ sözleriyle dile getirdi.
SANDERS: „BAŞKANIN BUNA YETKİSİ YOK“
ABD Senatörü Bernie Sanders ise „İran’a yönelik saldırı haberi sadece rahatsız edici değil, anayasaya da aykırı. Bu ülkeyi savaşa götürebilecek tek kurum ABD Kongresi’dir. Başkanın buna yetkisi yoktur“ dedi.
KONGRE’DE GERGİNLİK TIRMANIYOR
Demokrat Parti Kongre üyeleri’nin art arda gelen sert açıklamaları, Kongre’de bu konuda yeni bir soruşturma sürecinin başlatılabileceğine işaret ediyor.
Bazı üyeler, Savaş Yetkileri Yasası uyarınca Trump’ın yetkilerini sorgulayan acil bir oturum çağrısı yapılmasını talep ediyor.
„ABD’NİN YAPTIĞI ‚YASA DIŞI“
Nükleer Silahların Yasaklanması Takibi ve Uluslararası Nükleer Silahları Kaldırma Girişimi, ABD’nin İran’a yönelik saldırısının „yasa dışı“ olduğunu vurgulayarak bunu kınadı.
İran Dışişleri Bakanı Erakçi, „İran, hiç ayrılmadığı (müzakere masasına), havaya uçurmadığı şeye nasıl geri dönebilir? İran’ı sadece ABD askeri saldırganlığına karşı değil İsrail’in saldırılarına karşı da koruyacağız“ dedi.
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Medvedev: „ABD, kara harekatı ihtimaliyle yeni bir çatışmaya karıştı. İran’ın siyasi rejimi korunmuştur ve güçlenmesi muhtemeldir“
AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, „İran asla (nükleer) bombaya sahip olmamalı. Şimdi İran’ın güvenilir bir diplomatik çözüme başvurmasının zamanı“ açıklaması yaptı.
NEDİR BU ÜÇ TESİS
Natanz Nükleer Tesisi, İran’ın en büyük uranyum zenginleştirme merkezlerinden biri olarak biliniyor. Yer altına inşa edilmiş bu kompleks, 60 binin üzerinde santrifüj kapasitesiyle Tahran’ın nükleer hedeflerinde kilit rol oynuyor.
Fordo Nükleer Tesisi, 2009 yılında Batılı istihbarat servisleri tarafından ortaya çıkarılmış, dağ içine inşa edilen yapısıyla dikkat çekmişti. Savaş uçaklarına ve füzelere karşı dayanıklı olarak tasarlanan bu tesis, yüksek oranda uranyum zenginleştirme faaliyetleriyle öne çıkıyor.
İsfahan Nükleer Tesisi ise nükleer yakıt üretimi ve dönüştürme işlemlerinin yapıldığı bir merkez olarak faaliyet gösteriyor. Uranyum dönüştürme tesisi burada yer alıyor ve İran’ın nükleer yakıt döngüsünde stratejik önem taşıyor.
İRAN’DAN ABD’YE TEHDİT: ‚HÜRMÜZ’Ü KAPATACAĞIZ‘
İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in önde gelen danışmanlarından Hüseyin Şeriatmedari, ABD Donanması’na ait gemilere füze saldırıları düzenlenmesi ve petrol taşımacılığı açısından hayati önemdeki Hürmüz Boğazı’nın kapatılması çağrısında bulundu. Şeriatmedari, “Amerika’nın Fordo nükleer tesisine yönelik saldırısının ardından sıra artık bizde. Hiçbir tereddüt ve gecikme olmaksızın, ilk adım olarak Bahreyn’de konuşlu Amerikan donanma filosuna füze saldırıları başlatmalı ve eşzamanlı olarak Hürmüz Boğazı’nı Amerikan, İngiliz, Alman ve Fransız gemilerine kapatmalıyız.” açıklamasında bulundu.
HAMANEY’İN AÇIKLAMA YAPMASI BEKLENİYOR
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in, olağanüstü durumlarda halka hitaben bir açıklama yapması beklenirken şu anda bir sığınakta bulunduğu, suikast riskine karşı tüm elektronik iletişiminin kesildiği ve kendisiyle iletişimin son derece sınırlı ve zor olduğu bildiriliyor. Bu nedenle, Hamaney konuşana kadar İran’ın ABD’nin nükleer tesis olduğu iddia edilen yerlere yönelik saldırılarına vereceği kesin ve net yanıt belirsizliğini koruyor.
İRAN’A İLETİLEN MESAJ: ‚REJİM DEĞİŞİKLİĞİ İSTEMİYORUZ‘
ABD, B-2 bombardıman uçakları ile İran’daki üç nükleer tesis iddia edilen yerleri vurduktan sonra Tahran ile iletişime geçerek amacının rejim değişikliği olmadığını iletti.
Amerikan CBS News’in ABD’li kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Washington yönetimi İran’daki üç nükleer tesis olduğu iddia edilen yerleri vurmasının ardından Tahran’a diplomatik bir mesaj ileterek, bu saldırıların tamamen kendileri tarafından gerçekleştirildiğini ve rejim değişikliği yapmak gibi bir niyetlerinin olmadığını vurguladı.
ABD Başkanı Donald Trump, İran’da Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç nükleer tesise hava saldırısı düzenlediklerini duyurmuştu.
CBS News, daha önce de ABD yönetimindeki birçok kaynaktan aldığı bilgiye dayanarak, Başkan Trump’ın İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’i öldürme planına karşı çıktığını aktarmıştı.
İRAN MİSİLLEME SALDIRILARINA BAŞLADI
ABD’nin hava saldırılarının ardından İran tarafından misilleme saldırısı başlatıldı. Balistik füzeler ile İsrail’in başkenti Tel Aviv ve Hayfa şehirleri hedef alınırken, İsrail Ordusu’ndan misilleme saldırısına ilişkin uyarı paylaşıldı.
İsrail ordusundan yapılan açıklamada, İran’dan yeni bir füze saldırısı düzenlendiği belirtildi.
İran’dan ateşlenen füzeler nedeniyle sığınaklardan ayrılmama çağrısı yapılan açıklamada, ikinci bir duyuruya kadar korunaklı alanlarda kalınması gerektiği ifade edildi.
Hava savunma sistemlerinin füzeleri engellemeye çalıştığı vurgulanan açıklamada, ülkenin pek çok kentinde alarmların devreye girdiği kaydedildi.
ABD SALDIRIDAN ÖNCE İSRAİL’İ BİLGİLENDİRDİ
Trump yönetimi, ABD’nin İran’a yönelik saldırısından önce İsrail’i bilgilendirdi. ABD, İran’ın nükleer tesislerini „Hayalet Uçak“ olarak bilinen B-2 ağır bombardıman uçakları ile vurdu.
B-2 savaş uçağının 14 ton ağırlığındaki nükleer olmayan en ağır bombalar ile Fordow nükleer tesisine saldırdığı aktarıldı.
TRUMP: „İSRAİL İLE TAKIM OLARAK ÇALIŞTIK“
ABD Başkanı Donald Trump, Amerikan uçakları ve denizaltılarıyla gerçekleştirilen saldırı sonucu, İran’ın kilit nükleer zenginleştirme tesislerinin „tamamen yok edildiğini“ söyledi.
Trump, yaptığı açıklamada şunları söyledi:
ABD ordusu kısa bir süre önce İran rejiminin üç önemli nükleer tesisi olan Fordow, Natanz ve Isfahan’a yoğun ve hassas saldırılar düzenledi.
Bu korkunç derecede yıkıcı girişimi inşa ettikleri için herkes bu isimleri yıllarca duydu. Amacımız İran’ın nükleer zenginleştirme kapasitesini yok etmek ve dünyanın bir numaralı terör devlet sponsorunun oluşturduğu nükleer tehdidi durdurmaktı.
Bu gece dünyaya saldırıların muhteşem bir askeri başarı olduğunu bildirebilirim. İran’ın önemli nükleer zenginleştirme tesisleri tamamen ve tümüyle yok edildi. Orta Doğu’nun zorbası İran artık barış yapmalı.
Eğer bunu yapmazlarsa gelecekteki saldırılar çok daha büyük ve çok daha kolay olacaktır.
İran 40 yıldır “Amerika’ya ölüm, İsrail’e ölüm” diyor.
İnsanlarımızı öldürüyorlardı, kollarını koparıyorlardı, bacaklarını yol kenarına koydukları bombalarla uçuruyorlardı; bu onların uzmanlık alanıydı.
Binlerce insanımızı kaybettik ve Ortadoğu’da ve dünyanın dört bir yanında yüz binlerce insan onların nefretinin doğrudan sonucu olarak öldü, özellikle de birçoğu generalleri Kasım Süleymani tarafından öldürüldü .
Uzun zaman önce buna izin vermeyeceğime karar verdim.
Devam etmeyecek.
Başbakan Bibi Netanyahu’ya teşekkür etmek ve tebrik etmek istiyorum.
Daha önce hiçbir ekibin çalışmadığı kadar güçlü bir ekip olarak çalıştık ve İsrail’e yönelik bu korkunç tehdidi ortadan kaldırmak için çok yol kat ettik.
İsrail ordusuna yaptıkları muhteşem iş için teşekkür etmek istiyorum ve en önemlisi, bu gece o muhteşem makineleri uçuran büyük Amerikan vatanseverlerini ve dünyanın uzun yıllardır görmediği bir operasyondan dolayı tüm ABD ordusunu tebrik etmek istiyorum.
Umarım bu kapasitede artık onların hizmetlerine ihtiyacımız kalmaz. Umarım öyledir. Ayrıca, Ortak Genelkurmay Başkanı General Dan “Razin” Caine’i – muhteşem general – ve bu saldırıya dahil olan tüm parlak askeri beyinleri tebrik etmek istiyorum.
Bütün bunlara rağmen bu böyle devam edemez.
İran’da ya barış olacak ya da son sekiz günde tanık olduğumuzdan çok daha büyük bir trajedi yaşanacak.
Unutmayın, daha çok hedef var. Bu geceki, hepsinin arasında en zoruydu ve belki de en ölümcül olanıydı, ancak barış hemen gelmezse, diğer hedeflerin peşine hassasiyet, hız ve beceriyle düşeceğiz. Çoğu birkaç dakika içinde yok edilebilir.
Dünyada bu gece yaptığımızı yapabilecek hiçbir ordu yok, hatta yakın bile değil. Az önce gerçekleşeni yapabilecek hiçbir ordu olmadı.
Yarın General Caine ve Savunma Bakanı Pete Hegseth saat 08:00’de (12:00 GMT) Pentagon’da bir basın toplantısı düzenleyecekler. Herkese, özellikle de Tanrı’ya teşekkür etmek istiyorum.
Sadece şunu söylemek istiyorum, „Seni seviyoruz Tanrım ve büyük ordumuzu seviyoruz. Onları koru.“ Tanrı Ortadoğu’yu korusun. Tanrı İsrail’i korusun ve Tanrı Amerika’yı korusun.
TRUMP: FORDO NÜKLEER TESİSİ ARTIK YOK
Trump yaptığı ilk açıklamada „İran’daki üç nükleer tesise, Fordow, Natanz ve İsfahan dahil olmak üzere yaptığımız son derece başarılı saldırıyı tamamladık. Tüm uçaklar şu anda İran hava sahasının dışında. Ana hedef olan Fordo tesisine tam yük bomba bırakıldı. Tüm uçaklar güvenli şekilde evlerine dönüyor. Büyük Amerikan savaşçılarımızı tebrik ederiz. Bunu yapabilecek başka hiçbir ordu dünyada yok. Şimdi barış zamanı“ dedi.
Trump saldırıyla ilgili „Fordow artık yok“ ifadelerini kullandı.
FOX NEWS SALDIRININ DETAYLARINI AÇIKLADI
Trump yönetimine yakınlığıyla bilinen Fox News kanalı, saldırının detaylarını açıkladı.
Saldırıda ABD, Fordow nükleer tesisine 6 adet 15 tonluk sığınak delici bomba bıraktı. Bu bombaların GBU-57B olduğu iddia edildi.
Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesisleri hedef almak üzere denizaltılardan da 30 adet tomahawk füzeleri fırlatıldı.
ABD hükümetine göre GBU-57A/B, „derinlemesine gömülü ve güçlendirilmiş sığınaklar ile tünelleri hedef alabilecek büyük bir delici silah.“
Altı metre uzunluğundaki bu bomba, yaklaşık 61 metre derinliğe kadar nüfuz edebiliyor ve birden fazla bombanın ardışık atılmasıyla daha da derinlere ulaşılması mümkün. Boeing tarafından üretilen MOP, şimdiye kadar savaşta hiç kullanılmadı.
MOAB’DAN DAHA GÜÇLÜ
Bu bomba, 2017 yılında Afganistan’da kullanılan 9 bin 800 kilogramlık „Mother of All Bombs“tan (MOAB-Bütün Bombaların Anası) daha güçlü.
Bradford Üniversitesi Barış Çalışmaları Onursal Profesörü Paul Rogers, daha önce yaptığı açıklamada, „ABD Hava Kuvvetleri, MOAB benzeri boyutta ama patlayıcı yükü son derece sert bir metal gövde içine yerleştirilmiş silahlar üretmeye ciddi emek harcadı. Sonuçta ortaya GBU-57A/B çıktı“ dedi.
Şu anda yalnızca ABD yapımı B-2 Spirit (İngilizce „stealth bomber“ adıyla bilinen bir hayalet bombardıman uçağı) bu bombayı taşıyacak şekilde yapılandırılmış durumda. Northrop Grumman tarafından üretilen B-2, ABD Hava Kuvvetleri’nin en gelişmiş savaş uçaklarından biri. 18 bin kilogram taşıma kapasitesine sahip olan bu uçak, iki adet GBU-57A/B bombayı (toplamda yaklaşık 27 bin 200 kilogram) taşıyacak şekilde başarıyla test edildi.
SALDIRI KONGRE ONAYI OLMADAN GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Saldırının ABD Kongresi’nin onayı olmadan yapılması dikkati çekti.
En son benzer bir operasyon yine İran’a karşı ABD Başkanı Jimmy Carter’ın emriyle 24 Nisan 1980’de gerçekleştirilmişti.
Tahran’daki ABD Büyükelçiliği’nde esir tutulan 52 büyükelçilik personelini kurtarmak amacıyla düzenlenen Kartal Pençesi Operasyonu başarısız olmuştu.
İzin alınmadan gerçekleştirilen saldırıya ilk tepki gösteren isim de ABD Temsilciler Meclisi Üyesi Jim McGovern oldu.
McGovern, “Bu delilik. Trump, Kongre onayı olmadan İran’ı bombaladı ve bizi yasadışı bir şekilde Orta Doğu’da bir savaşa sürükledi. Hiç ders almadık mı” ifadelerini kullandı.
NÜKLEER SERPİNTİ TEHLİKESİ VAR MI
İlk değerlendirmeye göre Fordow’a yapılacak bir saldırının önemli bir nükleer serpintiye neden olması pek olası değil.
Tesiste aktif bir reaktör değil uranyum vardır, bu nedenle tetikleyecek bir zincirleme reaksiyon yok.
Bir saldırının muhtemelen çevredeki kaya ve toprağı çökerteceği ve çoğu radyoaktif materyali hapsedeceği anlamına gelir.
Natanz ve İsfahan’ın İran’ın nükleer programında çok kritik yerler olsa da ikisi de güç üretimi yapan aktif nükleer reaktör olmaması büyük bir serpintiyi engelliyor. İki santral daha çok nükleer yakıt üretimi ve zenginleştirme tesisleri olarak görev yapıyor.
Bu tesisler vurulduğunda elektrik üreten nükleer santrallere yapılan saldırı gibi büyük bir radyasyon salınımı riski oluşturmuyor.
Ancak içerde bulunan uranyum gazı ve diğer kimyasallar sızarsa bölge halkı için lokal kontaminasyon ve zehirli gaz tehlikesi oluşabilir.
İRAN DEVLET TELEVZİYONU: „TRUMP, 40 BİN AMERİKAN ASKERİNİN TABUTLARINI TESLİM ALMAYI SEÇTİ“
İran Devlet Televizyonu, “Bundan sonra bölgedeki her ABD vatandaşı ve askeri meşru hedef olacak. Trump, 40 bin ila 50 bin Amerikan askerinin tabutlarını teslim almayı seçti. Siz başlattınız, biz bitireceğiz“ dedi.
İRAN’DAN İSRAİL’E YAKLAŞIK 30 FÜZEYLE DÜZENLENEN MİSİLLEMEDE BİRÇOK NOKTA İSABET ALDI
İran’dan İsrail’e yaklaşık 30 füzeyle düzenlenen misilleme saldırısında birçok noktanın isabet aldığı duyuruldu.
İsrail acil yardım servisi Kızıl Davut Yıldızı, doğrudan ve şarapnel parçası isabeti nedeniyle 10 ihbar aldıklarını açıkladı.
İran’ın İsrail’in merkezine ve kuzeyine yönelik başlattığı saldırı sebebiyle ülke genelindeki alarmların devreye girmesinin ardından fırlatılan yaklaşık 30 füzeden bir kısmının engellenemediği ve bazı noktalara isabet ettiği belirtildi.
Kızıl Davut Yıldızı, Hayfa kentindeki isabetin ardından bölgede ağır hasar oluştuğunu, ilk belirlemelere göre en az 11 kişinin yaralandığını ve isabet alan bölgelerdeki çalışmaların devam ettiğini duyurdu.
İsrail’in Yedioth Ahronoth gazetesi, füzelerden bazılarının açık alana düştüğünü, Hayfa’nın yanı sıra ülkenin orta kesimindeki Shephelah ve Tel Aviv çevresinde Dan Gush’da da hasar oluştuğunu bildirdi.
İsrail ordusundan yapılan açıklamada, sığınaklardan çıkılabileceği ve arama kurtarma ekiplerinin isabet alan noktalarda ülke genelinde faaliyet gösterdiği kaydedildi.
İsrail’de 07.30 sularında İran’dan ateşlenen füzelerin tespit edildiği açıklandı ve alarmlar devreye girdi.
İRAN İLK KEZ KULLANDI: NEDİR BU HAYBER FÜZESİ
İran İslam Devrimi yaptığı açıklamada, operasyon kapsamında Hayber füzesinin ilk kez işgal topraklarına doğru ateşlendiğini duyurdu.
Hayber füzesi, İran tarafından geliştirilen ve 2023 yılında tanıtılan orta menzilli bir balistik füze. Resmi adı Fattah-2 olsa da kamuoyunda genellikle „Hayber“ ismiyle anılmakta. İsmini, İslam tarihinde önemli bir yer tutan Hayber Savaşından alır.
Öne çıkan özellikler
Hipersonik kabiliyet sayesinde klasik hava savunma sistemleri tarafından tespit ve imha edilmesi oldukça zor.
Atmosfer dışı manevra yapabilme özelliği, İsrail ve ABD gibi ülkelerin geliştirdiği hava savunma sistemlerine karşı üstünlük sağlamayı hedefliyor.
İran bu füzenin özellikle İsrail’e karşı caydırıcılık amacıyla geliştirildiğini belirtti.
Tanıtım ve jeopolitik önemi
Hayber füzesi ilk kez 2023 Haziran ayında İran Savunma Bakanlığı tarafından kamuoyuna tanıtıldı. İsrail, ABD ve Körfez ülkeleri için stratejik bir tehdit olarak görülüyor.
Füze, İran’ın daha önce geliştirdiği Fattah-1 hipersonik füzesinin geliştirilmiş versiyonu.
Genel özellikleri
Sınıfı: Hipersonik balistik füze
Menzili: Yaklaşık 1.400 kilometre
Azami Hız: Mach 13–15 (yaklaşık 16.000–18.000 km/s)
Mühimmat Türü: Konvansiyonel veya nükleer başlık taşıyabilir
Hedef Sistemi: Mobil hedefleri ve radarları aşma kabiliyetine sahip
Manevra Kabiliyeti: Atmosfer dışında yön değiştirerek füze savunmalarını aşabiliyor
Yakıt Tipi: Katı yakıtlı (hızlı fırlatma avantajı sağlar)
