Andreas Tietze anısına:

“Arifler hem arıdır hem arıtıcı.”

Arif insan Andreas Tietze ve Avusturya Türkolojisi. Sadece Avusturya Türkoloji Bölümünün değil, dünyada Türkoloji ve Türk diline hizmet konusunda en önde gelen isimlerden biri olan arif insan Andreas Tietze’nin anısı önünde minnet, sevgi ve hürmetle eğiliyoruz.

Birol Kılıç, Viyana 03.03.2022

Birden çok ömre sığabilecek yoğunlukta; insanı hayrete düşüren emekleri ve icraatlarıyla adını Türk dil tarihine altın harflerle yazdıran ölümsüz bir kahraman ile karşınızdayız: Viyana doğumlu Prof. Dr. Andreas Tietze. Avusturya Macaristan  İmparatorluğu vatandaşı olarak Yahudi asıllı bir ailede 1914’te doğan merhum Tietze’nin, Avusturya vatandaşı olarak 2003 yılında hayata ebedi  olarak intikal ederken arkasında büyük bir Türkçe zenginliği ile dolu  bir dünya bıraktığını biliyor muydunuz?

“Türkçenin zenginliğine efsanevi bir katkı” alt başlığı  ile  “Andreas Tietze ve Avusturya Türkolojisi” isimli eser Neue Welt Verlag tarafından basılarak en önemli kitapçılar başta olmak üzere Avusturya’nın milli kütüphanesinde, tüm eyaletlerin siyasi, kültürel ve dil merkezlerinde yerini alacak olmasından çok mutluyuz.

Başında olduğumuz Viyana merkezli Neue Welt Verlag  adlı yayınevimiz, eseri resmi sayfasında PDF formatında değerli okuyucularımızın dikkatine ücretsiz olarak sunacaktır. Okuyalım, okutalım ve paylaşalım. “Arifler hem arıdır hem arıtıcı.” Çok doğru! Karşımızda yeri doldurulamayacak büyük bir “arıtan” arif bir insan var…

Andreas Tietze, notlarından anlaşılacağı üzere, yaşamının dile kolay, yetmiş yıl gibi bir zaman diliminde, çağdaş kaynaklardan Türk yazılı ve sözlü tarihi hakkında Türkiye Türkçesi söz varlığını bir kuyumcu hassasiyetiyle, sevgi ve şefkatle topladı. Bir dönem Türkiye’de yaşadı ve bir Türk hanımla evlendi. Ancak yaşarken bu verilerin sadece sınırlı bir kısmını yayımlama şansı bulabildi.

Tietze’nin derlemiş olduğu zengin sözlük malzemesini, vefatından sonra, kısa adı TÜBA olan Türkiye Bilimler Akademisi satın aldı. 2012 yılında bu malzeme, Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emine Yılmaz ve Prof. Dr. Nurettin Demir’in editörlüğünde Tarihî ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lügati (TETTL) adıyla dokuz ciltlik bir sözlük ve bir indeks olmak üzere toplam 10 cilt halinde yayımlandı. Aynı malzemenin gözden geçirilmiş, 2019 yılında Viyana’da ortaya çıkan yeni verilerle genişletilmiş ikinci baskısı ise sekiz cilt halinde 2021’de basıldı. Kıymetli kurumumuz TÜBA ve değerli bilim insanlarımıza yürekten teşekkür ederiz. Büyük bir hizmet…

Hacettepe Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümünün, kuruluşundan beri her yıl düzenlemekte olduğu, Türk Dilbiliminde Tanımlama ve Belgeleme üst başlıklı uluslararası toplantıların sekizincisi, 14-15 Ocak 2021 tarihinde çevrimiçi olarak düzenlendi. ‘Avusturya Türkoloji’ başlığıyla düzenlenen toplantıda sunulmuş olan bildirilerin, ciddi bir emek ve çalışmalarla ete kemiğe bürünmesi sonucu da elinizdeki eserimiz Viyana’da ortaya çıkmıştır. Yayınevimiz Neue Welt Verlag için büyük bir onurdur.

Tietze‘ nin asıl ilgisi Anadolu’da oluşmuş Oğuzca temelli Türkçedir. Yayınevi olarak büyük bir sevgi ile  Tietze Lügatinin yayımlanması nedeniyle Viyana merkezli Avusturya
Türkolojisi´ne ve TETTL ile içerdiği sözlük malzemesi başta olmak üzere Tietze’nin çalışmalarına ayrılmıştır.

Özellikle Avusturya Bilim Akademisi ile birlikte Almanca yayınlarıyla zaman içinde haklı bir prestij kazanmış Viyana merkezli Neue Welt Verlag, büyük bir emek sonucu oluşan kıymetli eseri kendi olanaklarıyla yayımlamakla Türkiye ve Avusturya dostluğuna ve bu iki zengin kültür çevresi arasında yeni ve kalıcı dostluk köprüleri kurmayı amaçlamaktadır.

Ulu çınar Andreas Tietze, yetmiş yıl boyunca, herkesin uyuduğu zamanlarda bile mum ışığında, göz nuru ve el yazısıyla küçük notlar halinde sayfalar doldurarak Türk diline katkılarda bulunmuştu. Yukarıda değindiğimiz dostluk köprülerinin baş mimarı Tietze; geride bıraktığı eserleri, icraatları ve üretimleriyle hâlâ yaşayan merhum Andreas Tietze desek abartmış olmayız.

Adına Viyana’da ve Ankara’da anıtlar dikilmelidir

Bu kıymetli çalışmayla, arif bir insan olan Andreas Tietze’nin verimli ömrünü onurlandırmayı, anısını ve ismini yaşatmayı amaçlıyoruz. Hep birlikte bu arif ismi yaşatarak aziz vatanımız Türkiye ve sevgili yeni vatanımız Avusturya arasında köprüler kurmak istiyoruz. Bu eseri yayınlamakla, Andreas Tietze’nin o uzun ve verimli ömrünü, yazının kalıcılığı ile genç kuşaklara yeniden hatırlatmak istemekteyiz. Bıraktığı çalışmaların her anlamda değerlendirilmesi gerekiyor. Adına Viyana’da ve Ankara’da anıtlar dikilmelidir.

Özellikle elinizde tuttuğunuz bu eseri Ankara’dan bize getiren, eser üzerinde hayranlık verici yapıcı emeği olan Hacettepe Üniversitesi öğretim üyelerinden, başka eserlerden de tanıdığımız bilim insanı değerli Dr. Emre Saral’a yürekten teşekkür ederiz.

Bu eserin oluşmasında ve bizimle irtibatlarında mükemmel çalışması ile dikkatimizden kaçmayan ve önü çok açık genç bilim insanı ve eserin editörlerinden kıymetli Emre Çetinkaya’ya canı gönülden şükranlarımızı sunuyoruz.

Fikirleri ve düşünceleriyle Türk dili ve öz kültürü ile sevgi, birlik, beraberlik ve barış öğütleyen Hacı Bektaş Veli’nin vefatının 750.yılı olması sebebiyle 2021, Şubat ayında UNESCO tarafından Hacı Bektaş Veli yılı olarak ilan edilmişti. Andreas Tietze ve Avusturya Türkolojisi adlı eserimize 2021’de başladık. Hacı Bektaş Veli’nin başlığımıza aldığımız sözüyle de bu yazıyı bitirelim: “Arifler hem arıdır hem arıtıcı.”

Sadece Avusturya Türkoloji Bölümünün değil, dünyada Türkoloji ve Türk diline hizmet konusunda en önde gelen isimlerden biri olan arif insan Andreas Tietze’nin anısı önünde minnet, sevgi ve hürmetle eğiliyoruz. Umarız ileride anıtını hem Viyana’da hem de Ankara’da uygun bir ortamda dikerek ulu çınarın etrafında toplanır, sevgi ve hürmet ile kucaklaşıp anısını ayrıca yaşatabiliriz.

Eserde emeği geçenlere Viyana’dan şükranlarımızı sunar,  kıymetli okuyucularımıza iyi okumalar dilerim.

 Neue Welt Verlag, Viyana, Yayıncı, Birol Kılıç, Mart 2022

Eseri burada direk PDF şeklinde Neue Welt Verlag sayfalarında okuyabilirsiniz. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Relevante Artikel

Back to top button
Cookie Consent mit Real Cookie Banner