ATIS Derneği’nin Kuruluşu: Kökeni, Yapısı ve 25 Yıllık Eleştirel Değerlendirme

Hakan Günes, 24.03.2020

Viyana- 16 Mart 1995 – Dipl.-Ing. Birol Kılıç tarafından kurulan “Avusturya-Türk Sanayici ve İş İnsanları Derneği” – kısa adıyla “ATIS” – için yapılan başvuru, Viyana Güvenlik Müdürlüğü Dernekler Şubesi tarafından resmen kabul edildi. Dernek fikri, Kılıç’ın 1989–1993 yılları arasında yürüttüğü “Avrupa Türk Akademisyenler Birliği” deneyimlerinden ve oluşturduğu ağlardan doğdu. Kılıç, dernek tüzüğünü hazırladı, kuruluş sürecini organize etti ve dönemin Viyana’daki Türk Ticaret Müşaviri ile temasa geçerek Avusturya ile Türkiye arasında ekonomik bir köprü kurma hedefiyle süreci başlattı. Müşavir o dönemde şu ifadeyi kullandı: “İki yıldır bir dernek kurmaya çalışıyorum ama maalesef başarılı olamadım. Bunun nedeni, dernek kurma konusundaki bilgi eksikliğimiz ve uygun kişilere ulaşamamamızdı. Siz hazır bir konsept ve tüzükle geldiniz, Avrupa’dan ATIAD ve TIDAF gibi birçok bağlantı getirdiniz. Teşekkür ederim. Bu projeyi memnuniyetle destekleyebiliriz.”

Kılıç, sürecin hızlanması ve derneğin tam bağımsızlıkla kurulabilmesi için tüm kuruluş masraflarını üstlendi. Tüzüğü hazırlayarak resmi başvuruları, Ticaret Müşaviri ile temasa geçmeden önce tamamladı. Viyana Dernekler Müdürlüğü tarafından yapılan inceleme sonucunda, dernek resmi olarak sicile kaydedildi. Tek kurucu Dipl.-Ing. Birol Kılıç’tı.

Derneğin amaçları şunlardı:  

– Avusturya, AB ve Türkiye’deki ekonomik koşullar hakkında üyeleri bilgilendirmek  

– Türkiye ile Avusturya arasında ve Türkiye ile AB/EFTA ülkeleri arasında dış ticaretteki engellerin kaldırılmasını teşvik etmek  

– Uluslararası ilişkileri deneyim paylaşımı, iş birliği ve ortak sorun çözümü yoluyla geliştirmek  

– Her türlü siyasi ve dini hedefi dışlamak

1995 yılı Mart ayında yapılan kuruluş sürecinde Kılıç, Gulet firmasından Cem Kinay’ı ilk başkan olarak önerdi. 1995 yılında Kinay’ın Viyana 1080’deki ofisine resmi bir ziyaret gerçekleştirildi. Kılıç o günü şöyle hatırladı: “Güzel bir ziyaret ve iyi bir sohbetti. Cem Kinay teklife içtenlikle teşekkür etti, ancak çok fazla dostu ve düşmanı olduğunu belirterek başkan olmak yerine sade bir üye kalmayı tercih etti. İkinci kez sormadık ve dostane şekilde ayrıldık.”

Ardından genel kurulda yeni bir başkan seçildi. Ancak dernek zamanla kapalı bir ağ yapısına dönüştü ve ne Türk ne de Avusturyalı iş insanları için ekonomik bir temsil işlevi göremedi. Kılıç, derneğin özel bir yapı geliştirme eğilimi gösterdiğini erken aşamada fark ederek ayrıldı. Geliştirdiği konseptleri daha sonra başarıyla kurduğu diğer organizasyonlara taşıdı ve TU Wien’deki Dipl.-Ing. eğitimini tamamladıktan sonra biyomedikal teknoloji ve haberleşme teknolojisi alanlarında girişimci olarak çalışmaya devam etti.

Bugün, kuruluşundan yaklaşık 25 yıl sonra ATIS ne yazık ki ilk hedeflerine uygun bir yapı sunmamaktadır. Dış eleştirmenler durumu şöyle ifade etmektedir: “ATIS zamanla, birbirleriyle yakın ilişkileri olan az sayıda üyenin iş ve proje takibi yaptığı bir merkeze dönüştü. Bu kişiler ATIS adı altında görünürlük sağlıyorlar ancak etkileri, dar ve anlaşılması güç çevrelerle sınırlı.” Bu tür derneklerin “ATIS – Avusturya-Türk Sanayici ve İş İnsanları Derneği” gibi unvanları kullanmaları yasaklanmalıdır; zira ne sanayici ne de iş insanı tanımına uygun temsilciler mevcuttur. Ne Avusturya’daki Türk iş insanları ne de Türkiye’deki Avusturyalı girişimciler bu yapıda bir temsil veya çözüm bulabilmektedir. Otuz yıllık deneyim bunu açıkça göstermektedir.

 

Kaynaklar