Avusturya’da 14 Yaş Altı Kızlar İçin Başörtüsü Yasağı: Tartışmalı Girişim Yeniden Gündemde
ÖVP’li Uyum ve Gençlik Bakanı Claudia Plakolm’un öncülüğünde hazırlanan 14 yaş altı kızlar için başörtüsü yasağı tasarısı hakkında ORF 2 TV ZIB2 haber programında soruları yanıtladı.
VİYANA. Avusturya’da hükümet, 14 yaş altı kız çocuklarının okullarda başörtüsü takmasını yasaklayan yeni bir yasa tasarısını kamuoyuna sundu. Beş yıl önce benzer bir düzenleme Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Bu kez, ÖVP’li Uyum ve Gençlik Bakanı Claudia Plakolm’un öncülüğünde hazırlanan tasarı, hem devlet hem özel okulları kapsayacak şekilde genişletildi ve “çevresinden gelen baskılara karşı çocukları koruma” amacıyla destekleyici önlemlerle birlikte sunuldu. Yeni Vatan Gazetesi bu haberi okuyucularına tepkileriyle birlikte duyurdu.
Plakolm, Avusturya’nın en çok izlenen haber programı olan ORF 2 ZIB2 programında Armin Wolf’un sorularını yanıtlarken, yasağın “elbette sembolik politika” olduğunu kabul etti ancak bunun “kız çocuklarının özgür gelişimini savunma sembolü” olduğunu vurguladı. Bakan, başörtüsünün kızları “ikinci sıraya ittiğini” ve “görünmez kıldığını” savunarak, özellikle 8–10 yaş arası çocukların kişilik gelişiminde olumsuz etkiler yarattığını belirtti
Plakolm’dan Başörtüsü Yasağına Dair Açıklama:
“Baskıya Karşı Sembolik Politika”
Avusturya Uyum Bakanı Claudia Plakolm (ÖVP), okullarda kız çocukları için planlanan başörtüsü yasağının “elbette sembolik bir politika” olduğunu kabul etti. Ancak bu sembolün, “kız çocuklarının baskı altına alınmasına izin verilmediğini gösterdiğini” vurguladı. Plakolm, ZIB2 programında yaptığı açıklamada, yasağın yalnızca bir yasaklama değil, aynı zamanda kız çocuklarının desteklenmesini amaçlayan eşlik eden önlemlerle birlikte uygulanacağını belirtti.
Veri Eksikliği ve Eleştiriler
Plakolm, Viyana’da yaklaşık 12.000 kız çocuğunun başörtüsü taktığını öne sürdü ancak bunlardan kaçının bunu zorla yaptığına dair herhangi bir resmi veri olmadığını kabul etti. Bu noktada Armin Wolf’un “Veri olmadan nasıl yasa çıkarılır?” sorusu dikkat çekti. Plakolm ise psikologlarla yapılan görüşmelere ve Fransa’daki benzer yasağın olumlu etkilerine atıfta bulundu. Ancak Wolf, Fransa’da yapılan iki büyük çalışmanın yasağın eğitim başarılarını düşürdüğünü gösterdiğini hatırlattı
Yasağın İçeriği ve Uygulama Süreci
Yeni yasa tasarısı, 14 yaş altı kızların hem devlet hem özel okullarda başörtüsü takmasını yasaklıyor. Uygulamada ilk adım olarak okul yönetimi ile öğrenci arasında görüşmeler yapılacak. Devamında velilerle iletişim kurulacak, gerekirse eğitim müdürlüğü ve çocuk koruma birimleri devreye girecek. Son aşamada ise 150 ila 1000 Euro arasında idari para cezaları öngörülüyor.
Plakolm, bu yasağın sadece dini sembolleri hedef almadığını, çocukların özgürlük ve eşitlik temelinde gelişimini korumayı amaçladığını savundu. Ancak eleştirmenler, düzenlemenin yalnızca İslam’ı hedef alarak ayrımcılık yaratabileceği uyarısında bulunuyor
Toplumdan Tepkiler ve Siyasi Destek
Yasa tasarısı, hükümetin üç ortağı (ÖVP, SPÖ, NEOS) tarafından destekleniyor. Plakolm, “Parlamentodaki beş partinin tamamı bu düzenlemeyi olumlu karşılıyor” diyerek geniş siyasi mutabakata dikkat çekti. Ancak gençlik örgütleri ve bazı hukukçular, yasağın Anayasa Mahkemesi tarafından yeniden iptal edilme riski taşıdığını belirtiyor.
Avusturya Başbakanlığı resmi sitesinde , „Avusturya Hükümeti 14 Yaş Altı Kızlar İçin Başörtüsü Yasağını Onayladı“ başlığıyla yayımladığı
Almanca açıklamanın Türkçe çevirisi
Çocukların gelişimlerini korumak ve onları güçlendirmek, ebeveynlerin sorumluluğunun yanı sıra Avusturya Federal Hükümeti’nin de temel öncelikleri arasında yer almaktadır. Hem Avusturya Anayasası’nda yer alan Çocuk Hakları Yasası hem de Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, çocukların haklarının özel olarak korunmasını zorunlu kılmaktadır. Özgür ve demokratik bir toplumda, eğitim sisteminin temel görevlerinden biri de genç bireylere kendi kararlarını verebilecekleri, bilinçli ve özgür bir yaşam için perspektif sunmaktır. Okullar yalnızca bilgi aktaran kurumlar değil; aynı zamanda eşitlik, bireysel özgürlük ve sosyal entegrasyon gibi değerleri teşvik eden alanlardır.
Bu bağlamda, Avusturya ÖVP SPÖ NEOS koalisyon hükümeti 14 yaş altı kız öğrenciler için başörtüsü yasağını içeren bir düzenlemeyi kabul etmiştir. Yasağın temel içeriği şu şekildedir:
• İslamî başörtüsünün, 8. sınıfa kadar olan (14 yaş altı; dini rüşt yaşı öncesi) kız öğrenciler tarafından takılması yasaklanmaktadır.
• Yasa hem devlet hem özel okullarda geçerli olacaktır.
• Veliler, yasağa uymakla yükümlüdür.
• Aşamalı yaptırım modeli öngörülmektedir: İlk aşamada okul yönetimi öğrenci ve velilerle görüşme yapacak; tekrar durumunda eğitim müdürlüğü ve çocuk-gençlik hizmetleri devreye girecek; son aşamada ise 150 ila 1.000 Euro arasında idari para cezası uygulanabilecektir.
Bu yasa, yalnızca bir yasaklama değil; aynı zamanda çocuk haklarını ve entegrasyonu güçlendiren bir koruma çerçevesiyle desteklenmektedir. Eşlik eden önlemler şunlardır:
• Veli görüşmeleriyle çocuğun yüksek yararının ön planda tutulması ve ebeveynlerin sorumluluk üstlenmesi sağlanacaktır.
• Kız çocuklarının güçlendirilmesiyle, sosyal baskılara karşı direnç kazanmaları ve özgüvenle kendi yollarını çizmeleri teşvik edilecektir.
• Erkek çocuklarla yürütülecek çalışmalar, akran baskısına karşı farkındalık yaratacak ve saygılı, eşitlikçi davranışları destekleyecektir.
• “Ahlak bekçilerine” karşı alınacak önlemlerle, kız çocuklarının dışarıdan gelen baskı ve kontrol girişimlerinden korunması hedeflenecektir.
Bu tamamlayıcı adımlar sayesinde yasa yalnızca bir yasaklama olarak değil, daha geniş bir çocuk koruma ve entegrasyon politikası çerçevesinde değerlendirilecektir.
Uyum Bakanı Claudia Plakolm konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı:
“Bu düzenleme çocukların korunması ve Avusturya’daki tüm kız çocukları için eşit fırsatlar sağlanmasıyla ilgilidir. Sekiz yaşındaki bir kız çocuğu başörtüsünün altında olmamalı. Bir çocuk oynamalı, tırmanmalı, hayal kurmalı, öğrenmeli ve hareket etmeli—cinselleştirilmemeli ve dini olarak örtülmemeli. Kızların özgür, görünür ve kendine güvenen bireyler olarak büyümesini istiyoruz.”
SPÖ Grup Başkanı Philip Kucher ise şu ifadeleri kullandı:
“Kadınların kendi kaderini tayin hakkı her zaman dirençle mücadele ederek kazanıldı. Başörtüsü zorlaması ya da radikal kürtaj karşıtları gibi konularda eşitlik tartışmasını yeniden açmaya niyetim yok. Avusturya özgür bir ülkedir; tüm çocuklar eşit fırsatlara sahip olmalıdır. Okullar, küçük kızlara—çoğunlukla erkekler tarafından dayatılan—zorunluluklardan arındırılmış bir öğrenme ve gelişim alanı olmalıdır.”
NEOS Uyum Sözcüsü Yannick Shetty ise yasağın gerekçesini şu sözlerle açıkladı:
“Erken yaşta cinsiyet temelli roller, özellikle ‘namus kültürü’ gibi davranış kalıpları, genç kızların özsaygı ve beden algısı gelişimini ciddi şekilde kısıtlayabilir. 14 yaş altı için başörtüsü yasağı, tüm öğrencilerin dış görünüşlerinden bağımsız olarak eşit muamele görmesini sağlar. Bu sayede cinsiyet rolleri ve sosyal yargılar engellenir, özgür ve eşitlikçi bir okul ortamı oluşur. Fransa’daki araştırmalar, böyle bir yasağın Müslüman kızların eğitimden uzaklaşmasına değil, başarılarının artmasına ve entegrasyonlarının güçlenmesine katkı sağladığını göstermektedir.” Kaynak: Éric Maurin & Nicolás Navarrete (2023), “Behind the veil: the effect of banning the Islamic veil in schools”, Economic Policy 38, 113/2023, ss. 63–98.
Kaynaklar
https://orf.at/av/video/onDemandVideoNews49184
