BM Özel Raportörü: “Avusturya ırkçılık sorununu görmezden geliyor”
Bir hafta Viyana´da kalan BM Özel Raportörü Avusturya’da ırkçılığı ve başörtüsü yasağını eleştirdi. Gençlik ve Uyum Bakanı Claudia Plakolm’un sözcüsü ise yaptığı açıklamada, BM raportörünün bu argümanının geçerli olmadığını belirterek, yasağın Avusturya’daki tüm okullar için —dini eğitim kurumları dâhil— geçerli olacağını hatırlattı.
VİYANA, 10.12.2025- BM Özel Raportörü Ashwini K. P., Avusturya’da yaptığı bir haftalık ziyaretin ardından ülkede köklü ırk hiyerarşilerinin bulunduğunu, günlük yaşamda yaygın ırkçılığın görüldüğünü ve hükümetin acilen yeni önlemler alması gerektiğini açıkladı. Raportör ayrıca planlanan başörtüsü yasağına karşı çıkarak bunun önyargıları ve toplumsal gerilimleri artıracağını vurguladı.
Ashwini, Viyana’daki BM Şehri’nde APA’ya yaptığı açıklamada, “Irkçılığın varlığını tam olarak kabul etmek konusunda yaygın bir isteksizlik var” dedi. İlk geçici raporunda, ülkede ırk ayrımcılığına ilişkin tek tip bir tanım bulunmadığını, veri eksikliğini ve hem eyalet hem de federal kurumlarda farklı etnik grupların yeterince temsil edilmemesini eleştirdi.
Başörtüsü yasağına tepki
Raportör, 14 yaş altındaki kızlara yönelik başörtüsü yasağı planına açıkça karşı çıktı. Böyle bir yasağın İslamofobik tutumları ve stereotipleri pekiştireceğini, din ve kültür özgürlüğü ile çeliştiğini belirtti. Müslüman topluluklarla yaptığı görüşmelerde, yasağın önyargıları güçlendireceğinin açıkça ortaya çıktığını söyledi. Viyana’da düzenlenen basın toplantısında, yasağın yürürlüğe girmesi halinde kız çocuklarının eğitim fırsatlarının tehlikeye gireceğini ve bunun onları dini okullara yönelmeye zorlayabileceğini ifade etti.
Gençlik ve Uyum Bakanı Claudia Plakolm’un sözcüsü ise KURIER’e yaptığı açıklamada, BM raportörünün bu argümanının geçerli olmadığını belirterek, yasağın Avusturya’daki tüm okullar için —dini eğitim kurumları dâhil— geçerli olacağını hatırlattı.
Ziyaretin kapsamı
Ashwini, üç yıldır BM İnsan Hakları Konseyi’nde ırkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı ve hoşgörüsüzlük konularında özel raportör olarak görev yapıyor. Aralık ayının başında bir haftalığına Avusturya’yı ziyaret eden raportör; Viyana, Graz ve Salzburg’da hükümet temsilcileri, resmi kurumlar, STK’lar ve ayrımcılık mağdurlarıyla görüştü. Ayrıntılı ülke raporunu Temmuz 2026’da BM İnsan Hakları Konseyi’ne sunmayı planlıyor.
Ayrımcılığın boyutları
Raportöre göre Avusturya’da siyahilere yönelik ırkçılık dikkat çekici düzeyde. Siyahilerin polis tarafından yalnızca ten rengi nedeniyle kimlik kontrolüne tabi tutulduğu “ırkçı profilleme” uygulamalarının yaygın olduğunu belirtti. Eğitim ve sağlık sistemlerinde dezavantajlı durumda olduklarını, konut piyasasına erişimde de ayrımcılıkla karşılaştıklarını kaydetti.
Ashwini, kendisine aktarılan örnekler arasında sürekli dışlanma, düşmanlık, mikro saldırganlık ve günlük hayatta aşağılayıcı davranışlar bulunduğunu ifade etti. Bu kişilerin Avusturya’da doğmuş olmalarına rağmen “Avusturyalı” olarak görülmediklerine dikkat çekti.
Raportör ayrıca Romanlar ve Sintilere yönelik ayrımcılıkla ilgili “endişe verici anlatımlar” aldığını, antisemitik olaylardaki artış nedeniyle “derin kaygı” duyduğunu belirtti. Bunun yanında, medyada düşmanca sunum dâhil olmak üzere “Filistin karşıtı ırkçılık” vakalarının da tespit edildiğini ekledi.
Sağ Popülizm ve Neo-Nazi gruplar
Ashwini, Avusturya’da sağcı popülizm ve neo-Nazi grupların güçlenmesi konusunda ciddi endişeleri olduğunu dile getirdi. Graz ziyaretinde bu eğilimi açıkça gözlemlediğini söyledi. Sağ popülist FPÖ’nün son seçimlerde ÖVP ve SPÖ’nün önünde en güçlü parti haline gelmesi, bu gelişmenin siyasi yansıması olarak değerlendirildi. FPÖ ulusal hükümette yer almasa da dokuz eyalet hükümetinden beşinde temsil ediliyor.
Raportör, Avusturya’nın ayrımcılıkla mücadelede bazı anlamlı adımlar attığını kabul etmekle birlikte, “yapılacak çok şey var” değerlendirmesinde bulundu. Federal ve eyalet düzeyindeki yetki dağınıklığının koruma mekanizmalarında boşluklar ve eşitsizlikler yarattığını belirterek, ülkeye “ayrımcılıkla mücadelede kapsamlı bir ulusal plan” hazırlaması çağrısında bulunmayı planladığını açıkladı. (yenivatan.at, 10.12.2025)
