Erdoğan imzaladı: Dört ilde acele kamulaştırma, Konya’da ‘riskli alan’ kararı tartışma yarattı
Resmî Gazete’de yayımlanan kararlara göre Düzce, Ordu, Gümüşhane ve Samsun’da taşınmazlar acele kamulaştırılacak. Konya’nın Beyşehir ilçesindeki bir bölge ise “riskli alan” ilan edildi. Kararlar, kentsel dönüşüm politikaları ve vatandaşın mülkiyet hakkı açısından yeni tartışmaları gündeme taşıdı.
ANKARA. AKP lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan kararlara göre, Düzce, Ordu ve Gümüşhane’deki bazı taşınmazlar, “meydana gelen afetler nedeniyle afetzedelerin barınma ihtiyacının karşılanması” amacıyla Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından acele kamulaştırılacak. Samsun’un Atakum ilçesindeki bazı alanlarda ise Batı Çevre Yolu Projesi kapsamında acele kamulaştırma yapılacak.
Kararlarda, kamulaştırılacak bölgelerin sınırları ve koordinatları ayrıntılı şekilde belirtildi.
Konya’da ‘riskli alan’ ilanı
Öte yandan Konya’nın Beyşehir ilçesi İçerişehir Mahallesi’ndeki bir bölge, 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” uyarınca “riskli alan” ilan edildi. Böylece söz konusu bölgede yapılaşma, tahliye ve dönüşüm süreci hızlandırılacak.
Afet gerekçesi tartışılıyor
Uzmanlara göre, afet gerekçesiyle yapılan acele kamulaştırmalar son yıllarda sıkça başvurulan bir yöntem hâline geldi. Ancak bu kararların çoğu zaman gerçek afet bölgeleriyle sınırlı kalmadığı, yatırım veya imar projelerinin hızlandırılması amacıyla da kullanıldığı eleştirileri dile getiriliyor.
Şehir plancısı Ayşe Demirtaş, “Afetzedelerin barınma ihtiyacı elbette önemli; ancak acele kamulaştırma olağanüstü bir araçtır. Kamunun gerçekten kamu yararına mı yoksa yatırım hızına mı hizmet ettiği sorgulanmalı” görüşünü paylaşıyor.
Vatandaş ve hukukçular ne diyor?
Mülk sahipleri açısından acele kamulaştırma, genellikle “tebligat sonrası taşınmazın hızla el değiştirmesi” anlamına geliyor. Bu durumun adil tazminat ve itiraz hakkı açısından sıkıntılar yarattığını belirten hukukçular, kararların çoğu kez mahkeme denetiminden geçmeden uygulandığını vurguluyor.
Afet mağduru bölgelerde yaşayan bazı vatandaşlar ise “kamulaştırma kararlarının süreci uzatmadan yeni konutların yapılmasını sağlayacağı” görüşünde.
Kentsel dönüşümde yeni yön mü?
Uzmanlar, son kararların Türkiye’nin afet sonrası yeniden inşa politikalarında “merkeziyetçi bir modelin” güçlendiğini gösterdiği görüşünde. Özellikle Konya’daki riskli alan ilanı, Orta Anadolu’da da dönüşüm sürecinin yaygınlaşacağının işareti olarak değerlendiriliyor.
Kent sosyoloğu Mehmet Uçar, “Her riskli alan ilanı, o bölgenin sosyal dokusunu da dönüştürüyor. Bu sürecin şeffaf yürütülmesi, kamu yararının gerçekten öncelenmesi gerekiyor” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla yürürlüğe giren acele kamulaştırma kararları, afet sonrası yeniden yapılanma ile rant odaklı imar tartışmalarını bir kez daha gündeme taşıdı. Hukukçular sürecin denetiminde şeffaflık ve vatandaşın itiraz hakkının korunması gerektiğini vurgularken, uzmanlar kamulaştırma politikalarının afet yönetimiyle sınırlı tutulması çağrısında bulunuyor.
