İkinci Avusturya Cumhuriyeti’nin yeniden kurulmasının 80. yıldönümü kutlamaları devam ediyor

VİYANA. Avusturya, 2. Dünya savaşının sona ermesinin ve İkinci Cumhuriyet’in 80. yılını kutluyor. İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden ve Avusturya’nın bağımsızlığının ilanından bu yana 80 yıl, Devlet Antlaşması’nın imzalanmasından bu yana 70 yıl geçti. Bu nedenle Federal Cumhurbaşkanı, Federal Şansölyelik ve Parlamento kutlama ve anma törenlerine davet etti. Heldenplatz’da ve Mauthausen toplama kampında düzenlenecek kurtuluş töreninde katılımcılar ayrıca “Bir daha asla” sloganıyla güçlü bir mesaj verildi.

Dile kolay bundan takribi 80 yıl önce  27 Nisan 1945’te, bağımsızlık ilanı ile Avusturya Cumhuriyeti ikinci kez yeniden kuruldu. Bu gün,  yeni vatanımız Avusturya’da özgürlük, demokrasi ve hukukun üstünlüğünün yeni bir çağının başlangıcını işaret ediyor. İkinci Avusturya Cumhuriyeti’nin yeniden kurulmasının 80. yıldönümü. ORF televizyonu konuyla ilgili devamlı haber ve programlar sunuyor. ve kaçırdığınız programları arjivden izleyebilirsiniz. 

İkinci Avusturya Cumhuriyeti, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avusturya’nın siyasi ve hukuki olarak yeniden kurulması için atılan merkezi bir adımdı; adeta birinci cumhuriyet sonrası İkinci Cumhuriyet’in doğumuydu.

Gelişmeler

27 Nisan 1945’te, yani 8 Mayıs 1945’te savaşın fiilen sona ermesinden önce, SPÖ, ÖVP ve KPÖ temsilcileri Viyana Belediye Binası’nda Avusturya’nın bağımsızlığını ilan ettiler.

Böylece, 1938’de Almanya’ya ilhak geçersiz ilan edildi ve demokratik Avusturya Cumhuriyeti yeniden kuruldu.
Federal Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, tam 80 yıl sonra, 27 Nisan’da bir devlet töreni düzenledi. Tören konuşmasını Avustralyalı tarihçi Christopher Clark yaptı. 5 ve 6 Mayıs 1945 tarihlerinde, yaklaşık 40.000 kişi ABD ordusu tarafından Mauthausen ve Gusen toplama kamplarından kurtarıldı.

Bağımsızlık bildirgesinin metni, daha sonra İkinci Cumhuriyet’in ilk cumhurbaşkanı ve dolayısıyla Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen’in öncülerinden biri olan Karl Renner tarafından kaleme alındı. Parlamentodaki geçici Avusturya Federal Hükümeti, 2. sağda Johann Koplenig (KPÖ), 4. sağda Belediye Başkanı Theodor Körner (SPÖ), 5. sağda General Alexej W. Blagodatow. Fotoğraf: Wilhelm Obransky/ÖNB, Resim Arşivi ve Grafik Koleksiyonu.

Bağımsızlık ilanı, 27 Nisan öğleden sonra geçici devlet hükümetinin kurucu toplantısı kapsamında imzalandı. Başlangıçta sadece kurulumda yardımcı olmak isteyen Karl Renner, hükümet başkanı ve dolayısıyla devlet başkanı oldu. Hükümetin amacı, Birinci Avusturya Cumhuriyeti 1920 Anayasası ve 1929 Anayasa değişikliği temelinde Avusturya Cumhuriyeti’ni yeniden kurmaktı. Bağımsızlık Bildirgesi, hukuki bir işlemden öte, yıkılmış bir Avrupa’nın ortasında iç ve dışa yönelik sembolik bir özgüven göstergesiydi.

Aynı zamanda, “Nazi saldırganlığının ilk kurbanı” olarak bir öz imajın temelini de attı; bu anlatı, özellikle birçok Avusturyalı’nın Nazi rejiminin zulmüne fiilen katılmış olması nedeniyle, ancak on yıllar sonra haklı olarak eleştirel bir bakışla sorgulanmaya başladı.

İkinci Avusturya Cumhuriyeti Devlet hükümeti ilk başta yalnızca Sovyetler Birliği tarafından tanındı ve fiilen yalnızca Avusturya’nın doğusunda Sovyet işgali altındaki bölgede tam yetkiye sahipti. Stalin’in daha önce güvenini kazanmış olan Renner (Stalin, Renner’i İkinci Dünya Savaşı öncesinden tanıyordu), Batılı müttefikler tarafından Sovyetlerle işbirliği yapmakla suçlanıyordu. Ancak 20 Ekim 1945’te ABD, İngiltere ve Fransa, Müttefikler Konseyi’nin kararıyla bu kararı izledi.

25 Kasım 1945’te ilk Ulusal Meclis seçimleri yapıldı. 20 Aralık 1945’te Karl Renner, özgür Avusturya’nın ilk cumhurbaşkanı olarak yemin etti. Özgürlük bayrağı altında devlet töreni Federal Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, 27 Nisan 2025 tarihinde Avusturya Cumhuriyeti’nin yeniden kurulmasının 80. yıldönümü münasebetiyle bir devlet törenine davet etti. Bu tarihi gün, Hofburg’da siyaset ve toplumdan onur konukları, tanıklar ve çok sayıda gencin katılımıyla anıldı. Federal Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen konuşmasında, Lagerstraße’nin ortak ruhundan vatanımız, İkinci Cumhuriyetimiz, Avusturya Cumhuriyeti’nin doğduğunu vurguladı. Lagerstraße’nin ortak ruhundan vatanımız, İkinci Cumhuriyetimiz, Avusturya Cumhuriyeti doğdu.

 

Kutlamalar

5 Mayıs 2025’de parlamentoda, Nazi şiddetinin kurbanlarını anmak için şiddet ve ırkçılığa karşı bir etkinlik düzenlendi. Etkinliğin odak noktası, eski Nazi ölüm kampı olan ve şu anda eğitim ve anma merkezi olarak kullanılan Hartheim Kalesi oldu. 11 Mayıs’ta Mauthausen toplama kampı anma yerinde yine büyük bir uluslararası kurtuluş kutlaması düzenlendi ve Yeni Vatan Gazetesi ekibiyle oradaydı. “Bir daha asla!” sloganı, geçmişten dersler çıkarılması çağrısında bulunulan kutlamada.

Mauthausen Komitesi Avusturya (MKÖ), antisemitizm, ırkçılık, dışlanma ve otoriter eğilimlerin yeniden canlandığını tespit etmesi dikkat çekti. Anma ve kurtuluş kutlamaları ayrıca çok sayıda toplama kampı dış kampında da düzenlenecek. Örneğin 10 Mayıs’ta Gusen’de, 12 Mayıs’ta Amstetten, Melk ve Steyr’de. 8 Mayıs’ta Avrupa Kurtuluş Günü’nü kutladı. 1945’te bu gün Alman Wehrmacht koşulsuz olarak teslim oldu ve bu tarih, Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’nın resmi sonu olarak kabul ediliyor. Bu nedenle Avusturya Federal Şansölyelik’te bir anma töreni planlandı.

Aynı gün, 8 Mayıs’ta Viyana’nın Heldenplatz meydanında “Sevinç Bayramı” kutlandı. Bu kutlamanın teması da “Nazizmden Kurtuluşun 80. Yılı – Bir Daha Asla ve Avrupa’da Barış” olacak. 95 yaşındaki gazeteci ve tanık Paul Lendvai bir konuşma yaptı. Viyana Senfoni Orkestrası ise Ludwig van Beethoven’in “Ode an die Freude” (Sevinç Marşı) eserini seslendirdi. 15 Mayıs 1955’te işgalci güçlerin temsilcileri olan ABD, Sovyetler Birliği, Fransa ve Büyük Britanya ile Avusturya Federal Hükümeti tarafından imzalanan Devlet Antlaşması’nın 70. yıldönümü münasebetiyle, tam 70 yıl sonra Parlamento’nun Federal Meclis Salonu’nda bir tören düzenlenecek. (yenivatan.at)