1 Temmuz: Danimarka, AB Konsey Başkanlığı’nı bugün alırken Türkiye’de Leman

Birol Kılıç, Viyana’dan gözlem ve analizler,

Viyana’nın Danimarka Büyükelçiliği’ne davetliyiz.

Danimarka, bugün 1 Temmuz 2025 tarihinde Polonya’dan sekizinci kez AB Konseyi Başkanlığı görevini devralacak. AB Konsey Başkanlığı, kısa adı AB olan 27 üyeli Avrupa Birliği’nde altı aylık dönemler halinde üye ülkelerden birinin üstlendiği bir görev ve başkanlığı alan ülke, Konsey’in çalışmalarını koordine ettiği gibi  toplantılarına başkanlık eder.

Danimarka ve Türkiye’nin AB süreci

„Özel yol, tek başına hareket, farklılık olarak kendini kabul ettirme ve  Avrupa şüpheciliği.“  aslında Avrupa Birliği ile Danimarka’nin  ilişkisi iyi tanımlanıyor. Danimarka’nın özel yolunun temellerinin 1992 yılında atıldığı belirtiliyor. O zamanlar Danimarka nüfusunun yarısından biraz fazlası, bugünkü Avrupa Birliği’nin temelini oluşturan Maastricht Anlaşması’nı reddettiğini okuyor ve dinliyoruz. Danimarka hükümeti, belirli alanlarda AB ile işbirliği yapmama hakkı tanıyan dört istisna maddesini müzakere ederek kabul ettikten sonra, halk bir referandumda anlaşmayı onayladı. AB Danimarka’ya üye ol diye yalvarırken ve Danimarka mesafeli ve hatta halkına sorarken, 2025 yılında Türkiye’nin AB ilişkisini ve son durumunu düşünüyorum. 1990 yılından sonra Türkiye’nin AB’ye tam üye olması için kaleme aldığımız analizler, toplantılar ve AB’de siyasi, bürokrat ve STK’larla görüşmelerimizin hepsi sanki boşuna gitmiş gibi.

Danimarka Büyükelçisi sakin ve kendi güveniz sonsuz

Bu düşünceler içinde Brüksel merkezli Avrupa Gazeteciler Birliği’nin Avusturya’daki şubesi üyeleri olarak başkanımız Avusturya Basın Ajansı Yurtdışı Haberler Masası Müdürü Dr. Edgar Schütz, davet için Danimarka Büyükelçisi Christian Grønbech-Jensen’a teşekkür ediyor.  Büyükelçi Grønbech-Jensen, özellikle Economist Intelligence Unit raporuna göre, Danimarka’nın başkenti Kopenhag’ın, 3 yıldır zirvede olan Viyana’yı geride bırakarak birinci olduğunu kısaca belirtiyor ve zaten yıllardır ilk üçte olduklarını sakin, abartısız ama kendisine abartısız sonsuz br güvenle  dile getiriyor. Geçtiğimiz gün Viyana Belediye Başkanı Michael Ludwig de görüşmelerimizde, „Evet, ilk sırayı Kopenhag’a verdik. Şimdi yıllarca bu sıralamada olduğumuzu akla gelmesi hoş. İkincilik de iyi. Yine birinciliğe ileride geçeriz. Sorun yok,“ demişti.

EU for you

Aslında Konsey başkanlığı, bir üye devletin altı ay boyunca Avrupa Birliği Konseyi’nin başkanlığını üstlendiği, Avrupa Birliği içinde önemli bir görevdir ve en önemlisi Avrupa Birliği Konseyi, AB üye devletlerinin devlet ve hükümet başkanlarından oluşan Avrupa Konseyi ile karıştırılmaması gerekiyor. Bu konuda „Eu for you“ adlı AB’den ödül almış Die Presse Gazetesi’nin AB masası Müdürü Wolfgang Böhm ve Pofil’den Otmar Lahodynsky’nin eserini Türkçe diline yayınevimiz tarafından çevirmiş ve bu eser Türkiye’de dağıtılmıştır. TBMM tüm milletvekillerine dahil. Bu eserde AB’nin tüm organları tek tek gençler ve ilgili herkes için anlatılıyor.

 

AB tam üye müzakerecisi Türkiye, Leman dergisine
saldırı arasında AB Konsey Başkanlığı

Kişi başı milli geliri 68.500 ABD Doları olan Danimarka’nın Viyana Büyükelçiliği’nde Danimarka Büyükelçisini dinlerken bir yandan cep telefonumuzdan düşen mesaja kısaca bakıyorum.

Bu satırları bugün yazarken Türkiye’de Leman Dergisi’nin Madımak gibi, „Bu ülke laiklere ve kemalistlere mezar“ olacak diye yakılmak istendiğini ve bir Leman karikatüristinin elleri ters kelepçeli olarak Türkiye’de polisler tarafından götürüldüğünü öğreniyoruz.  Üzücü gelişmeler….

 

Devam edilim…..Özellikle Danimarka’nın konsey başkanlığı döneminde acaba, „AB Türkiye Gümrük Birliği Anlaşması’nın modernleşmesi konusunda bir adım atacak mı?“ sorusu Danimarka’nın gündeminde olacak mı? Türkiye ekonomisi için önemli ? Hatta Gümrük Birliği’nin bu durumu ile bir tehdit olduğunu hala düşünüyorum.

Türkiye’nin AB tam üyeliği soruları sormamız imkansız. Türkiye şu anda üyelik için şartlarını yerine getirdiği Kopenhag kriterlerini yerine getirmediği gibi, artık AB, bir mülteci geri gönderme veya olanların AB’ye gelmemesi için para ile tavsiye getirdiği bir Orta Doğu ülkesi olmuş durumda. Bu konulara girmek istemiyorum, özellikle Leman dergisine yapılan saldırılara ve Leman’ın önüne gelip protesto eden kanlı bir Madımak isteyen insanları bugün görünce.

Yıllarca Türkiye’nin AB tam üye olması için 1988 yılından itibaren her alanda ciddi bir şekilde yayın, toplantı ve fikirlerimizle desteklemiş Türk asıllı Avusturya vatandaşı bir yayıncı olarak, Türkiye’nin gittikçe çoğulcu, demokratik ve hukuk devleti normlarından uzaklaşmasının yanı sıra insan hakları ve basın hürriyetinde dünyadaki ülkeler arasında son sıralarda yer alması üzücü. Almanya’da önemli bir Alman siyasetçisi ismimi „aman yazma“ diyerek, „Bugün Türkiye Kopenhag kriterlerini yerine getiremediği gibi tamamen kanlı ve batak bir Orta Doğu bataklık ülkesi görüyoruz. AB tek istediği bu bataklık içine bizi Türkiye sokmasın.“ dedi. Tarihe not düşmek zorundayız.

Yeni Vatan Gazetesi Haziran 2024 sayısı. Bundan 21 yıl önce.

 

 

Aklımızdan bunlar geçerken Danimarka’nın, Konsey başkanlığı olan 01.06-31.12.2025 tarihleri arasındaki altı aylık döneminde aşağıdaki önceliklere odaklanacağı konuları not alıyoruz.

Ne güzel konular değil mi? Bir bakalım.

Güvenli bir Avrupa: Bu, Rusya’ya karşı ortak silahlanma ve göç sorunlarının üstesinden gelme gibi konuları içerebilir.

Daha yeşil bir ekonomi: Danimarka, yeşil dönüşümü sanayi ve istihdam için bir büyüme motoru olarak ilerletecek ve Avrupa’da yeşil güçleri, yatırımları ve teknoloji gelişimini destekleyen bir sanayi politikası teşvik edecektir. İklim konusunda Danimarka, uluslararası alanda örnek bir ülke olarak kabul ediliyor. AB’nin en büyük petrol ve gaz üreticisi olan ülke, 2045 yılına kadar iklim nötrlüğüne ulaşmayı ve 2030 yılına kadar CO² emisyonlarını 1990 yılına göre yüzde 70 oranında azaltmayı hedefliyor. Rüzgar santrallerine ve uzaktan ısıtma sistemlerine yatırım yapan ülke, tarımdaki emisyonlara vergi getirmeyi planlıyor. Danimarka, Konsey Başkanlığı sırasında enerji güvenliği ve elektrifikasyon konularını AB düzeyinde yeniden gündeme getirmek istiyor.

İşletmeler için daha iyi çerçeve koşulları: Bu, inovasyon, yatırım ve teknolojiyi teşvik eden önlemleri içerebilir.

Dijitalleşme: Dijitalleşme, Danimarka’nın Konsey Başkanlığı döneminde önemli bir konu olarak görülmektedir.

Eğitim ve sosyal konular: Eğitim ve sosyal konular da Danimarka’nın Konsey Başkanlığı döneminde önemli bir rol oynayacaktır.

Danimarka, üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıklarda arabulucu rolünü üstlenecektir. Macaristan’ın Ukrayna’nın AB üyelik müzakerelerini engellemesi ve ABD ile gümrük anlaşmazlığı konusunda Avrupa’nın birliği, zorluklar arasında sayılabilir. 2028-2034 dönemi için AB bütçesinin planlanması da anlaşmazlıklara yol açabilir.

Danimarka Büyükelçisi özellikle Ukrayna konusunda hassas ve Büyükelçilik binasının dışında bir Ukrayna bayrağının dalgalandığını ifade ediyor.

En önemli konulardan bir tanesi Danimarka’nın 2028-2034 bütçesinin de müzakere edileceği bir dönemde konsey başkanlığını üstelenmesi. Soru:  Danimarka’nın bu önceliği ne kadar sürdürülebilir olacak? Diğer önemli bir soru Danimarka’nın AB içindeki özel rolü nasıl açıklanabilir ve Danimarka diğer AB ülkeleri için bir örnek olabilir mi?

Danimarka hakkında kısa bilgiler

Başkent: Kopenhag

Danimarka’nın resmi AB Konsey Başkanlığı sitesi şöyle

www.eu2025.dk

Kişi başına karbondioksit emisyonu: 4,94 ton (2022) Dünya Bankası

Doğurganlık oranı: Kadın başına 1,55 doğum (2022) Dünya Bankası

GSYİH büyüme oranı: Yıllık değişim %2,5 (2023) Dünya Bankası

Gayri safi yurtiçi hasıla: 407,1 milyar ABD doları (2023) Dünya Bankası

Kişi başına GSYİH: 68.453,88 ABD doları (2023) Dünya Bankası

Gayri safi milli gelir: 472,4 milyar SAGP doları (2023) Dünya Bankası

Danimarka edebiyatının önemli isimleri arasında Hans Christian Andersen, Søren Kierkegaard ve Karen Blixen yer almaktadır. Ayrıca, Johannes V. Jensen, Adam Oehlenschläger, Martin Andersen Nexø ve Henrik Pontoppidan gibi yazarlar da Danimarka edebiyatına katkıda bulunmuşlardır.