Almanya İçişleri Bakanlığı “Muslim Interaktiv”i yasakladı, Avusturya da hareketlendi!

Yeni Vatan Gazetesi, Haber Merkezi, Viyana, 16.11.2025

Almanya Federal İçişleri Bakanlığı (BMI), anayasal düzene aykırı faaliyetler yürüttüğü gerekçesiyle Hamburg merkezli “Muslim Interaktiv” adlı örgütü yasakladı. Bakanlık, örgütün demokrasi ve hukuk devleti ilkelerini reddettiğini, hilafet çağrılarıyla anayasal düzeni tehdit ettiğini ve antisemitik söylemlerle toplumsal barışı zedelediğini açıkladı. Yasak kapsamında örgütün tüm mal varlığı kamulaştırıldı, faaliyetleri durduruldu ve kamuya açık alanlarda temsil edilmesi engellendi. Hamburg’da yedi ayrı adreste aramalar gerçekleştirildi.

Paralel soruşturmalar: Generation Islam ve Realität Islam

Aynı gün, “Muslim Interaktiv” ile aynı ideolojik çizgide faaliyet yürüttüğü değerlendirilen “Generation Islam” ve “Realität Islam” isimli yapılanmalar da dernekler hukuku kapsamında soruşturmaya alındı. Berlin ve Hessen eyaletlerinde toplam 12 adrese baskın düzenlendi. Güvenlik birimlerine göre üç yapının birbirine bağlı olabileceği, hatta ortak kadrolar tarafından yönetilen bir yapı zinciri oluşturabileceği yönünde güçlü şüpheler bulunuyor.

Bakan Dobrindt’in açıklaması

Federal İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt yaptığı açıklamada, “Kim ki sokaklarımızda saldırgan şekilde hilafet talep ediyor, İsrail devletine ve Yahudilere karşı nefret yayıyor, kadınların ve azınlıkların haklarını hiçe sayıyorsa, hukuk devletinin tüm kararlılığıyla karşılık veririz. ‘Muslim Interaktiv’ gibi örgütlerin nefretleriyle özgür toplumumuzu zehirlemesine, demokrasimizi küçümsemesine ve ülkemize içeriden saldırmasına izin vermeyeceğiz” dedi.

Yasak gerekçeleri

BMI’nin gerekçeleri arasında şu hususlar öne çıktı:

•  Örgüt, demokrasi ve hukuk devleti ilkelerini reddediyor, İslam’ın tek toplumsal düzen modeli olduğunu savunuyor.

•  Sosyal medya ve sokak gösterileriyle geniş kitleleri etkilemeye çalışıyor, anayasa karşıtı propaganda yapıyor.

•  İsrail’in varlık hakkını reddederek halklar arasındaki anlayış ilkesini ihlal ediyor.

•  Cinsiyet eşitliği ve LGBTİ+ haklarına karşı çıkıyor, insan haklarını hiçe sayıyor.

İnsan hakları ve toplumsal özgürlükler

Derneklerin cinsiyet eşitliği, LGBTİ+ hakları ve toplumsal özgürlükler konusunda hoşgörüsüz bir çizgide olduğu belirlendi. BMI, bunun demokrasi ve insan haklarıyla bağdaşmadığını vurguladı. Muslim Interaktiv, sosyal medyada kadınların rolünü kısıtlayıcı ve ayrımcı mesajlarla yayarken, gençler üzerinde ideolojik etki oluşturmayı hedefliyor.

Uluslararası düzen ve antisemitizm

BMI’nin açıklamalarına göre dernekler, İsrail’in varlık hakkını reddediyor ve uluslararası düzeni tanımıyor. “İsrail’in hiçbir varlık hakkı yok” gibi açıklamalar, hem antisemitik hem de uluslararası barışa zarar verecek bir söylem olarak değerlendiriliyor. Ayrıca “hilafet” çağrıları, ulus-devlet egemenliğini ve demokratik düzeni reddeden bir ideolojik duruş olarak yorumlanıyor.

Sosyal medya ve gençlere yönelik propaganda

BMI’ye göre bu yapıların en dikkat çekici yönü, sosyal medya üzerinden gençleri hedef alan propaganda stratejileri. TikTok, Instagram ve YouTube üzerinden üretilen içeriklerde “popüler kültür + siyasal İslamcı ideoloji” karışımı kullanılıyor. Alman basını bu yöntem için “TikTok-İslamizmi” ifadesini kullanıyor. Sosyal medya üzerinden hem çevrimiçi hem de gerçek dünyada yapılan etkinliklerle gençler ideolojik olarak etkileniyor ve anayasal düzene karşı radikalleştiriliyor.

Bağlantılı yapılar ve soruşturmanın kapsamı

Generation Islam ve Realität Islam, Muslim Interaktiv ile ideolojik ve örgütsel bağlantıları açısından inceleniyor. Bu dernekler, Hizb ut-Tahrir ile söylemsel yakınlık taşıyor ve sosyal medyada benzer radikal mesajlar yayıyor. BMI, soruşturmanın tüm personel, finans ve iletişim kanallarını kapsayacağını açıkladı.

Almanya’nın bu adımı, ülkede son yıllarda artan sosyal medya merkezli radikal İslamcı yapılanmalara karşı devletin kararlı refleksini gösteriyor. Yasak ve soruşturmalar, hem anayasal düzeni korumak hem de gençler üzerinde etkili olan dijital radikalleşme biçimlerini engellemek amacıyla yürütülüyor. BMI, kararların dini bir yapıya değil, anayasal düzeni tehdit eden faaliyetlere karşı alındığını özellikle vurguluyor.

Avusturya bağlantısı ve dikkat

Almanya’daki bu yasak ve soruşturmalar, Avusturya’da da yakından izleniyor. Viyana’daki güvenlik birimleri, benzer yapılanmaların sosyal medya üzerinden gençleri hedef alabileceği uyarısında bulunuyor. Avusturya’da da dernekler hukuku kapsamında radikal örgütlenmelere karşı sıkı denetimler yürütülüyor. Özellikle Viyana ve çevresinde faaliyet gösteren küçük grupların Alman yapılarıyla bağlantılı olabileceği ihtimali değerlendiriliyor.

Avusturya
Fellhofer: “Lifestyle İslamcılar, klasik vaizlerden daha etkili”

Avusturya’daki Siyasal İslam Belgeleme Merkezi (DPI) Direktörü Lisa Fellhofer, Siyasal İslam’ın değişen stratejilerini, genç kızların neden radikal gruplara yöneldiğini ve Almanya merkezli çevrimiçi oluşumların nasıl bir tehdit oluşturduğunu anlattı.

DPI, Avusturya’da demokrasi karşıtı ve aşırı eğilimleri sürekli analiz ediyor. Fellhofer, MeinBezirk’e yaptığı değerlendirmede yıllık raporun öne çıkan bulgularını açıkladı.

Fellhofer, “Siyasal İslam” kavramının kuruluşlarından bu yana tartışıldığını ancak geçen beş yılda tanımın büyük ölçüde geçerliliğini koruduğunu söyledi. Ona göre bu kavram, hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan haklarıyla çelişen bir hâkimiyet ideolojisini ifade ediyor. Fellhofer, bunun İslam dininin kendisiyle değil, dini değerleri kullanarak siyaseti radikalleştirmek isteyen aktörlerle ilgili olduğunu vurguluyor.

Dinî aşırılığın başka inançlarda da görüldüğünü belirten Fellhofer, ancak Avrupa ve özellikle Avusturya’da Siyasal İslam’ın daha görünür hale geldiğini, bunun da radikalleşmeye ve zaman zaman terör saldırılarına uzanan süreçlerle bağlantılı olduğuna dikkat çekiyor.

Fellhofer, Avusturya’da liberal veya ılımlı İslam’ın destekçisi olan Müslümanların hâlâ bulunduğunu söylüyor; ancak Prof. Mouhanad Khorchide gibi daha açık ve reformcu yaklaşımları savunan kişilerin hızla baskıyla karşılaştığını ifade ediyor. Buna rağmen Avusturya’daki Müslüman topluluk içinde eleştirel ve ılımlı seslerin hâlâ olduğunu, ancak bu kişilerin daha fazla desteğe ihtiyaç duyduğunu ekliyor.

DPI’ın kendi başına önlem almadığını hatırlatan Fellhofer, merkezin araştırmalarını kamuya açık şekilde yayımladığını, bulguların ilgili kurumlar, inanç toplulukları ve gerektiğinde savcılık ile paylaşıldığını belirtiyor.

Online etki alanı büyüyor

Fellhofer’e göre yıllık raporda iki temel değişim öne çıkıyor. Birincisi, Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırısı ve ardından yaşanan Gazze gelişmelerinin radikal gruplar tarafından toplumsal kutuplaşmayı körüklemek için yoğun şekilde kullanılması. İkincisi ise çevrimiçi dünyada yükselen yeni bir eğilim: Erkek influencerların yanı sıra radikal kadın influencerların da artık çok daha etkin olması. Fellhofer, bu kişilerin özellikle genç kızları fundamentalist yaşam tarzlarına çekmek için yoğun çaba gösterdiğini söylüyor.

Gazze’deki geçici ateşkesin radikal çevrelerce barış değil “nefeslenme süreci” olarak görüldüğünü belirten Fellhofer, bu grupların nihai hedefinin hâlâ “İsrail’in ortadan kalkması” yönündeki ideolojik söylem olduğunu ifade ediyor. Sudan gibi başka çatışmaların da Gazze ile ilişkilendirilerek duygusal gerilimin canlı tutulmaya çalışıldığını ekliyor.

Fellhofer, raporda yer alan “Lifestyle İslamcılar” kavramını açıklarken, bu kişilerin klasik cami veya dernek vaizlerinden çok daha hızlı bir radikalleşme etkisi yarattığını aktarıyor. Görsel estetik, gençlik kültürü, gündelik içerikler ve duygusal mesajlarla etki alanı oluşturduklarını, dini tartışmalara girmeden gençlerin daha derin ihtiyaçlarına temas eden mesajlar verdiklerini söylüyor.

Kadınlar açısından fundamentalist modellerin neden cazip geldiğini açıklayan Fellhofer, modern toplumun yarattığı dış görünüş, başarı ve aile yükümlülükleri baskısına dikkat çekiyor. Radikal influencerların genç kadınlara “Batı’nın dayattığı bu baskılara uymak zorunda değilsiniz” mesajı verdiğini, kolay ve sorunsuz bir alternatif yaşam şekli sunduklarını ancak bunun olumsuz yönlerini bilinçli olarak gizlediklerini belirtiyor.

Almanya merkezli oluşumların etkisi

Fellhofer, raporda Almanya’da Hizb ut-Tahrir çizgisindeki çevrimiçi grupların da risk oluşturduğunu vurguluyor. Muslim Interaktiv, Realität Islam ve Generation Islam gibi grupların yüksek kaliteli ve Almanca içerikler ürettiğini, bu nedenle Avusturya’daki gençlere doğrudan ulaşabildiğini ifade ediyor. Almanya İçişleri Bakanlığı’nın bu yapılardan bazılarını yasaklaması ve diğerlerine ilişkin soruşturmalar yürütmesi de raporda yer alıyor.

Okullar ve siyaset: yeni bir gerilim hattı

Fellhofer, Siyasal İslam’ın sınıflarda da etkili olduğunu belirterek öğretmenlerin yalnız bırakılmaması gerektiğini söylüyor. Eğitimcilere radikal semboller, işaretler ve söylemler konusunda bilgi verilmesinin önemini vurguluyor. Avusturya’da Nazizm sembollerinin herkesçe bilindiğini, ancak İslamcı sembollerin hâlâ büyük ölçüde tanınmadığını ifade ediyor.

Siyasal İslam üzerine yapılan çalışmaların Müslüman gençleri genelleştiren bir damgalamaya dönüşmemesi gerektiğini söyleyen Fellhofer, amaçlarının dini inancı değil, dini araçsallaştırarak siyasallaştıran radikalleri görünür kılmak olduğunu belirtiyor. Müslüman topluluğun da bu kişilerle karşı karşıya kaldığını ve çoğu zaman onları iyi tanıdığını ekliyor.

Son olarak Fellhofer, Avusturya’da yasal düzenlemeler kadar bilgi eksikliğinin de büyük bir sorun olduğuna dikkat çekiyor. İslamcı sembollerin tanınmamasının ciddi bir boşluk yarattığını, ayrıca demokratik tartışma kültüründe çatışmadan kaçınmanın sorunları büyüttüğünü belirtiyor. Farklı görüşlerin hukuki sınırlar içinde ifade edilebilmesinin demokrasinin temel şartı olduğunu vurguluyor.

Fellhofer: “Lifestyle tarzı İslamcılar, geleneksel vaizlerden daha etkili”

Avusturya Başbakanlığına bağlı Siyasi İslam Dokümantasyon Merkezi (DPI) Direktörü Lisa Fellhofer, Siyasal İslam’ın değişen stratejilerini, genç kızların radikal gruplara yönelme nedenlerini ve Almanya merkezli çevrimiçi grupların oluşturduğu tehlikeleri anlattı.

AVUSTURYA. Kısa adı DPI olan Siyasi İslam Dokümantasyon Merkezi, Avusturya’da demokrasi karşıtı ve aşırılıkçı eğilimlerin dinamiklerini sürekli olarak analiz ediyor. Fellhofer, MeinBezirk’e verdiği röportajda bu yılın raporundaki temel sorunları ilçe gazetesine açıkladı.

Yeni Vatan Gazetesi, Avusturya’daki Türk toplumunu yakından ilgilendiren bu röportajı konunun öneminden dolayı Türkçe’ye çevirdi.

MeinBezirk: “Siyasi İslam” kavramı, kurumunuzun kurulduğu günden bu yana tartışılıyor. Son beş yılda bu kavramın tanımı değişti mi?

Lisa Fellhofer: Çalışmalarımız sonucunda, başlangıçta oluşturulan tanımın hâlâ oldukça makul bir temel sunduğunu gördük. Kısaca ifade etmek gerekirse bu tanım, esasen hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan haklarına aykırı bir iktidar ideolojisidir. Burada söz konusu olan İslam dini değil; dini değerleri kullanarak demokrasi ve hukukun üstünlüğünü aşındıran politikaları savunan aşırılık yanlılarıdır.

Neden siyasi İslam gibi bir fenomen varken, “siyasi Hristiyanlık” ya da “siyasi Budizm” gibi benzer bir hareket yok?

Dini aşırılık diğer dinlerde de bulunuyor. Ancak siyasi İslam alanında bu durum, son yıllarda Avrupa ve özel olarak Avusturya’da çok daha görünür ve açık şekilde ortaya çıktı. Özellikle radikalleşmeye ya da din adına gerçekleştirilen terör saldırılarına uzanan süreçlerde bu daha belirgin hale geliyor.

Avusturya’da Müslümanlar arasında liberal İslam’a destek hâlâ var mı, yoksa ılımlı kesimler hâlâ Almanya’daki İmam Seyran Ateş gibi yoğun baskı altında mı?

İslam’da çok çeşitli akımlar vardır. Siyasi İslam’ın sorunu, yalnızca tek bir doğru yorum olduğu iddiasıdır. İslam’ın ılımlı bir yorumunu savunan kişiler, örneğin Profesör Khorchide (İslam teologu), çok çabuk baskıyla karşılaşıyor. Ancak Avusturya’daki Müslüman toplum içinde görüşlerini medyada açıkça dile getiren eleştirel sesler de var. Bu kişilerin zaman zaman daha fazla desteğe ihtiyaç duyduğunu görüyoruz.

Bu kurumun çıktısı nedir? Çalışmalar diğer gruplar veya kurumlar tarafından nasıl değerlendiriliyor ve kullanılıyor?

DPI kendi başına önlemler uygulamaz; ancak bilimsel analizler, raporlar ve araştırmalar yayımlar. Bu çalışmalar web sitesinde ücretsiz olarak erişime açıktır. Bulgular ayrıca İslam cemaati, ilgili kurumlar ve gerektiğinde savcılık gibi paydaşlarla paylaşılır; örneğin İslamcı yazılar veya yasaklama yasasının ihlali gibi durumlarda.

Çevrimiçi sahnelemenin etkisi

Mevcut yıllık rapor, geçmiş raporlardan temel olarak nasıl ayrılıyor?

İki ana odak noktası var. Birincisi, Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki terör saldırısı ve Gazze’deki gelişmeler toplumda kutuplaşma yaratıyor ve İslamcı aktörler tarafından gerginliği artırmak için kullanılıyor. İkincisi, çevrimiçi alanda belirgin bir değişim söz konusu: Uzun süre erkek influencerlar baskınken artık İslamcı kadın influencerların da çok daha aktif olduğunu görüyoruz. Bu kişiler genç kızları ve kadınları kendi fundamentalist İslam anlayışlarına yönlendirmek için bilinçli ve hedefli şekilde çaba gösteriyor.

MeinBezirk: Radikal çevrimiçi vaizler, Gazze’deki ateşkese nasıl bakıyor?

Mevcut ateşkes, aşırılık yanlısı çevrimiçi aktörler tarafından barış değil, yalnızca bir nefes alma arası olarak görülüyor. Radikal görüşlerin nihai hedefi hâlâ aynı: İsrail’in ortadan kalkması. Bu duygusal atmosferi sürekli canlı tutmak için Sudan’daki gibi başka çatışmaların Gazze ile ilişkilendirildiğini görüyoruz. Temelde 7 Ekim 2023, Avrupa’daki toplumsal yaşamı daha da kutuplaştırdı. Yeniden birlikte yaşayabilmek için çok çaba gerekecek.

Yıllık raporda geçen “yaşam tarzı İslamcıları” ile camilerdeki ya da derneklerdeki klasik vaizler arasında nasıl bir fark var?

En önemli fark, çevrimiçi ortamda videolar, paylaşımlar ve benzeri formatlarla radikalleşmenin çok daha hızlı gerçekleşmesidir. Bu ortamda İslam teolojisine derinlemesine girmeye gerek yoktur. Daha çok gençlerin daha derin ihtiyaçlarına dokunan, teolojik açıdan tartışmalı ama son derece etkili içerikler üretilir. Ayrıca güçlü bir görsel boyut vardır: Gençlik kültürü estetikten, duygusal etki bırakan görüntülerden beslenir ve bu, klasik bir selefi vaizin etkisinden çok daha güçlüdür. Asıl soru ise şudur: Gençler bu içeriklere gerçekten inanıyor mu, yoksa bunlar yalnızca daha derin arzuların bir aracı mı? Önleme çalışmalarının temel amacı, bu altta yatan motivasyonları tespit etmek ve onlara hitap etmektir.

Daha az hakla birlikte gelmesine rağmen fundamentalist modeller, Avrupa’daki kadınlar için neden çekici?

Bu durum, sunuş biçimiyle ilgilidir. Genç kızlar ve kadınlar toplumda dış görünüş, mesleki başarı ve aile yükümlülükleri konusunda yoğun baskı altındadır. İslamcı influencerlar onlara “Batı’nın size dayattığı bu baskılara boyun eğmek zorunda değilsiniz” mesajı verir. Onlara mutlu edecekleri basit bir alternatif yaşam modeli sunar, ancak olumsuz yönleri tamamen gizlerler. Oysa teolojik açıdan bu içerikler çoğu zaman çok zayıf temellere dayanır.

Yıllık rapora göre Almanya’da Hizb ut-Tahrir’e yakın çevrimiçi gruplar da tehlike oluşturuyor. Bu gruplar Avusturya’ya nasıl etkide bulunuyor?

Muslim Interaktiv, Realität Islam ve Generation Islam gibi gruplar ideolojik olarak Almanya’da yasaklanan Hizb ut-Tahrir’e yakındır. Almanca içerik üretiminde son derece başarılıdırlar. Bu nedenle TikTok, YouTube ve Instagram’daki içerikleri Almanca konuşan herkes için erişilebilir olduğundan Avusturya’ya da doğrudan yansımaktadır. (Röportajın yapıldığı tarihte Almanya İçişleri Bakanlığı “Muslim Interaktiv” örgütünü yasaklamış ve diğer gruplar hakkında soruşturma yürütmektedir.)

Okul ve siyaset: Bir çatışma alanı

Siyasi İslam sınıflarda nasıl etkiler yaratıyor ve öğretmenler ne yapabilir?

Eğitimcilerle sürekli iletişim halindeyiz. En önemli konu, öğretmenleri yalnız bırakmamaktır. Öğretmenlere semboller ve el işaretleri gibi konularda bilgi verilmelidir. Her Avusturyalı, Nasyonal Sosyalizm dönemine ait sembolleri bilir; ancak İslamcılığın sembolleri henüz geniş kitleler tarafından tanınmamaktadır. Bu konuda farkındalık oluşturmak önemli bir önleyici adımdır.

MeinBezirk: Çalışmalarınızın genç Müslümanları genelleştirerek damgalamaya yol açmamasını nasıl sağlıyorsunuz?

Her ortamda şunu vurgulamalıyız: Konu İslam dini değil; dini siyasal amaçlarla kötüye kullanan İslamcılıktır. Müslüman toplumun da İslamcılarla karşı karşıya kalması nedeniyle zorluklar yaşadığını görmek önemlidir. Müslümanlar çoğu zaman kiminle muhatap olduklarını çok iyi bilirler.

Avusturya’da bu etkiyi azaltmak için hangi siyasi veya yasal araçlar eksik?

İslam Yasası’nın reformu (yurtdışı finansmanını kısıtlayan) gibi yasal yeniliklere rağmen hâlâ bilgi eksikliği ve açık tartışma kültürünün zayıflığı büyük sorun teşkil ediyor. İslamcı sembollerin tanınmasında ciddi bir kör nokta var. Ayrıca tartışmalarda çatışmadan kaçınma eğilimi mevcut. Oysa demokrasiler için, hukukun sınırları aşılmadığı sürece farklı görüşlere tahammül göstermek hayati önem taşır.

.

Kaynaklar 

• Verfassungsschutz / BMI: https://www.verfassungsschutz.de/SharedDocs/kurzmeldungen/DE/2025/2025-11-05-verbot.html

• Euronews: https://de.euronews.com/2025/11/05/muslim-interaktiv

• Zeit: https://www.zeit.de/news/2025-11/05/dobrindt-verbietet-islamistischen-verein-muslim-interaktiv

• WAZ: https://www.waz.de/politik/article410383363/verbot-von-muslim-interaktiv-was-macht-die-gruppe-so-gefaehrlich.html

• Tagesspiegel: https://www.tagesspiegel.de/article14758985.ece

• FAZ: https://www.faz.net/agenturmeldungen/dpa/dobrindt-verbietet-islamistischen-verein-muslim-interaktiv-110765699.html

Kaynak: https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/kurzmeldungen/DE/2025/11/0511.html