Yeni hükümet, „iltica hakkı olan kişilere“ yönelik sosyal yardımları kesmek istiyor!

.Bu konuda Der Standard’da Gerald John imzasıyla, „Yeni hükümet, „iltica hakkı olan kişilere“ yönelik sosyal yardımları kesmek istiyor! Buna izin verilebir mi?“ başlıklı  dikkat çeken analizi  Yeni Vatan Türkçeye sizler için çevirdi.

Gerald John, DER STANDARD, 4.03.2025

Hükümet lafı dolandırıyor. ÖVP SPÖ ve NEOS koalisyon hükümeti programında  sosyal refahı merkeze alan pasaj kulağa teknik geliyor. Koalisyon anlaşmasının yazarları hedef gruplarından ismen bahsetmiyorlar. Ancak müzakerecilerle konuşan herkes bunu öğrenecektir: Özellikle iltica hakkı yani iltica hakkı kazanmış olanlara yönelik kesintiler söz konusu.

Bu kavram, ÖVP’nin sık sık talep ettiği gibi bir “bekleme süresi” anlamına geliyor: Çalışabilecek durumda olan iltica ve ikincil koruma sığınmacı hakkına sahip kişiler, üç yıla kadar süren bir “entegrasyon aşaması” boyunca artık sosyal yardım almayacaklar, sadece “entegrasyon ödeneği” alacaklar. Programa göre, bu yardımın miktarı, Kamu İstihdam Hizmeti tarafından yürütülen kurslara katılanların hak ettiği geçim ödeneğine dayandırılabilir. Dolayısıyla bireyler ayda 1209,- avro yerine yaklaşık 950,- avro alacaktır.

Buna ek olarak, mağdurların mümkünse üç yıllık sürenin bitiminden önce işe girmelerini sağlamak amacıyla “iş ve Almanca edinimi” için bir destek programı yürürlüğe girecek. Ancak ayrıntılar henüz kesinleşmiş değil ve koalisyon ortakları yasal engellerle karşı karşıya. Zira Avusturya Anayasa Mahkemesi geçmişte federal ve eyalet hükümetlerinin iltica hakkına sahip olanları bekleme süresi ya da diğer dezavantajlar şeklinde cezalandırmaya yönelik çeşitli girişimlerini resmen iptal etmişti.

Seçici kesinti

Sosyal hukuk uzmanı ve eski asgari gelir planının ortak mimarı Walter Pfeil de yeni girişimin uygun olmadığını düşünüyor. Pfeil’e göre hükümet, çalışabilecek durumda olan herkesi çalışma hayatına girmeye daha güçlü bir şekilde motive etmek için daha düşük yardımlar sağlasaydı, bu muhtemelen yüksek mahkemeler önünde objektif olarak haklı görülebilirdi. Ancak bu seçici indirim yine anayasaya aykırı bir bekleme süresi anlamına gelecek ve AB yasalarına da aykırı olacaktır. Bu yasa, iltica hakkı olan kişilerin Avusturya vatandaşlarıyla aynı yardımları alması gerektiğini öngörüyor diten Pfeil, “Hükümet programında belirtildiği gibi bir düzenleme muhtemelen Avrupa Adalet Divanı önünde geçerli olmayacaktır.” dedi.

Pfeil’in bir başka plan hakkında da hukuki şüpheleri var. Programda, çalışabilecek durumda olan çocuklar için işsizlik parası ekine “benzer” tek tip bir ekten bahsediliyor. Bu ek çocuk başına günlük 0.97 Avro, yani aylık yaklaşık 30 Avro tutarında. Eğer hükümet gerçekten bu seviyeye sadık kalmak istiyorsa, bu durum etkilenen aileler için büyük kesintiler anlamına gelecektir: Viyana şu anda çocuk başına ayda 326 avro ek ödeme yapıyor ve siyah-mavi koalisyonunda yer alan Yukarı Avusturya hala ayda 145 avro veriyor ve bu miktar her ilave çocukla birlikte azalıyor.

Pfeil, bu kadar düşük bir seviyenin Avusturya Anayasa Mahkemesi önünde geçerli olmayacağını söylüyor ve 2019’daki daha önceki bir kararı hatırlatıyor: O zaman Yüksek Mahkeme yargıçları çocuk ve ay başına yaklaşık 50 avroluk bir miktarı uygunsuz bulmuştu. Gerçek yaşam gereksinimleri bu kadar düşük bir yardımla karşılanamazdı.

Yoksullara vurmak

Ancak program burada da muğlaktır. Bir satır sonra bu aile ödeneklerinin arttırılması gerektiği söyleniyor. ÖVP, SPÖ ve Neos’un nerede buluşacağı bir müzakere konusu olacaktır.

Maliye Bakanı Markus Marterbauer, Sosyal İşler Bakanı Korinna Schumann ve Devlet Bakanı Michaela Schmidt gibi hükümetin birçok üyesinin yakın olduğu Avusturya İşçi Odası, programa ilişkin analizinde “yoksulluktan etkilenen aileler için aşırı bir kötüleşme” bekliyor. Sonuçta, hükümet görünüşe göre gelecekte aile yardımlarını iltica hakkı kazanmış kişilere genel olarak sosyal yardımdan mahsup etmek istiyor; daha önce bu yardım ek olarak ödeniyordu. Mahsubun tam mı yoksa kısmi mi olacağı belirtilmemiştir.

Bu, başka ÖVP SPÖ ve NEOS hükümet programında bir yerde bahsedilen çocuk yoksulluğunu yarıya indirme hedefiyle nasıl örtüşüyor? SPÖ’nün girişimiyle program, ayni ve nakdi yardımlardan oluşan temel bir çocuk yardımı içermektedir. Ancak, Avusturya İşçi Odası AK’nın da belirttiği gibi, bu duyuru oldukça muğlaktır ve AK bu konuda bir eklemede bulunuyor: “Bunun sosyal yardımlardaki kesintileri ne ölçüde telafi edeceği belirsizliğini korumaktadır.” (Gerald John, 4.3.2025)