“ Karabağ BM Şartı’na ve 1991 BDT Alma-Ata Deklarasyonu’na göre Azerbaycan’ın iç meselesidir“
Azerbaycan'ın Karabağ yönelik operasyonunu Rus yetkililer de "AKarabağ BM Şartı'na ve 1991 BDT Alma-Ata Deklarasyonu'na göre Azerbaycan'ın iç meselesidir" olarak tanımlaması dikkat çekti.
MOSKOVA. Rusya Devlet Başkanı Putin’in Sözcüsü Dmitri Peskov, devlet TS’si Kanal 1’de Dağlık Karabağ’daki duruma ilişkin yorum yaptı. Peskov, „Rusya Federasyonu, Karabağ’daki durumun artık Azerbaycan’ın iç meselesi olduğunun bilincindedir“ dedi. Bu arada dünyadan tepkiler gelmeye başladı ve dünya basını gelişmelere geniş yer verdi ve veriyor.
Peskov, Rusya’nın Dağlık Karabağ’daki durumu çok yakından izlediğini ve Azerbaycan’ın operasyonunun hedeflerinin, Bakü’nün iddia ettiği gibi yalnızca askeri hedefler olmasını umduğunu da kaydetti.
Peskov ayrıca, Karabağ’da etnik temizlikten bahsetmek için hiçbir neden görmediklerini vurguladı. „Şu an için etnik temizlikten bahsetmek için muhtemelen bir neden yok“ diyen Peskov, doğrudan temaslarda Moskova’nın bu konudaki olası endişelerini ilettiğini de sözlerine ekledi.
Öte yandan Rusya Federasyonu Devlet Duması Başkanı Vyaçeslav Volodin de, Karabağ’da yaşananların nedenlerini doğru değerlendirebilmek için daha önce alınan kararları dikkate almak gerekitiğini söyledi.
Volodin, Telegram mesajında „Bir yıl önce, Ekim 2022’de Avrupa Birliği himayesinde Prag’da bir zirve yapılmıştı ve bu zirvede Ermenistan ve Azerbaycan, BM Şartı’na ve 1991 BDT Alma-Ata Deklarasyonu’na bağlılıklarını bir kez daha teyit ettiler. Bu şu anlama geliyor: Karabağ Azerbaycan SSC’nin her iki tarafın da birbirinin eski Sovyet cumhuriyetleri sınırları içindeki toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tanıdığını söyledi. Kısacası Nikol Paşinyan, Karabağ’ın Azerbaycan’ın toprağı olduğu konusunda hemfikirdi“ dedi.
Birleşmiş Milletler-BM Şartı ve 1991 BDT
Alma-Ata Deklarasyonu ne diyor ?
Almatı Zirvesi, Bağımsız Devletler Topluluğu’nun kurulması kararının ardından, Sovyetler Birliği’ni oluşturan on beş cumhuriyetten on birinin katıldığı bir toplantıdır. 21 Aralık 1991’de Kazakistan’ın o zamanki başkenti Almatı’da yapılan bu toplantıya Rusya, Ukrayna, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan, Tacikistan, Ermenistan ve Moldova katıldı. Gürcistan ise gözlemci olarak iştirak etti.
BM Şartı’na ve 1991 BDT Alma-Ata Deklarasyonu özet olarak şunlarıı ifade ettiği çeşitli kaynaklarda( bakınız aşağıda) şöyle özetleniyor:
“ Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan Cumhuriyeti’nin egemenliği altında bulunduğu, gerek Alma Ata Deklarasyonu çerçevesinde, gerek Azerbaycan ile Ermenistan’ın Birleşmiş Milletler’e üyeliklerinin incelenmesi kapsamında itirazsız kabul edilmiştir. BM Güvenlik Konseyi’nin 1993 yılında kabul ettiği dört karar da aynı yaklaşımı benimseyerek, Dağlık Karabağ uyuşmazlığının Azerbaycan’ın ülke bütünlüğü ve sınırlarının dokunulmazlığı ilkelerine uygun biçimde çözümlenmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bu konuda, önerilerde bulunmak üzere, 1996’da AGİT çerçevesinde oluşturulan Minsk Grubu, 1998’den itibaren self-determinasyon formülü üzerine odaklanmıştır. Ancak, bir devletin egemenliği ve ülke bütünlüğü ile bağlantılı olan ve ayrıca, sömürge statüsünde olmayan Dağlık Karabağ açısından bir uyuşmazlıkta, BM Genel Kurulu’nun sömürge rejimlerinin sona erdirilmesine ilişkin 1514(XV) sayılı Bildirisi’nin uygulanması hukuken mümkün değildir. Ayrıca, yaygın insan hakları ihlalleri ve baskılarının söz konusu olmadığı durumlarda, BM Genel Kurulu’nun 2625(XXV) sayılı Bildirisi’ndeki selfdeterminasyonla ilgili maddelerinin de uygulanması mümkün değildir“
Rusya Federasyonu Devlet Duması Başkanı Vyaçeslav Volodin , Avrupa Birliği himayesinde Mayıs 2023’te Brüksel’de düzenlenen bir başka zirvede de iki ülkenin topraklarının net olarak işaretlendiğini ifade etti:
„Bu kararlara göre hukuki açıdan Bakü bugün kendi topraklarında faaliyet göstermektedir. Karabağ’daki durum Azerbaycan’ın iç meselesidir. Aynı zamanda burada yaşayan sivil halkın haklarının ve güvenliğinin sağlanması da önemlidir. Ülkemiz her zaman her türlü anlaşmazlığın siyasi ve diplomatik yollarla çözülmesinden yanadır. Rus barış güçleri Karabağ halkına tıbbi ve insani yardım sağlamak için gereken her şeyi yapıyorlar.“
Ermenistan lideri Paşinyan, Sözde Dağlık Karabağ yönetiminin Rus barış güçlerinin arabuluculuğuyla Azerbaycan’ın ateşkes önerisini kabul etme kararını sosyal medyadan öğrendiğini ifade etti.
ZENGEZUR KORİDORUNU PAYLAŞTI
Azerbaycan Savunma Bakanlığı tarafından düzenlenen basın toplantısında, Zengezur koridorunu içeren haritaya yer verildi.
ALİYEV’DEN KARABAĞ AÇIKLAMASI
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Karabağ’daki operasyonla ilgili açıklama yaptı. Aliyev şunları söyledi:
„Askerlerimiz zorlu coğrafi bölgelerde, zorlu şartlar altında başarıyla görevlerini gerçekleştirdi. Operasyonlar sonucunda, düşmanın silah ve teçhizatının bir kısmı yok edildi. 10 Kasım 2020’de imzalanan ortak bildiriye aykırı olarak Ermenistan 3 yıl boyunca askeri güçlerini Karabağ’dan çekmedi. Yasadışı Ermeni güçlerin, silahlarını bırakarak, topraklarımızdan çıkmaları ve askeri teçhizatlarını teslim etmeleri şartıyla operasyonun duracağını söylemiştim. Artık yasadışı Ermeni güçlerin Karabağ’dan çıkarılması çalışmalarına başlanılmıştır. Karabağ, Azerbaycan toprağıdır ve bunu bütün dünya bu BM ve Alma Ata kararlarıyla zaten biliyor.“
„AĞIRIMIZA GİDİYOR“
Azerbaycan, Karabağ’daki Ermeni provokasyonlarının artışını takiben başlattığı operasyonu, bugün öğle saatlerinde varılan anlaşma ile sona erdirdi. Bölgedeki gelişmeler yakından takip edilirken, Halk TV’de gazeteci Ayşenur Arslan’ın Azerbaycanlı gazeteci Togrul Allahverdiyev’i programa bağladığı anlarda gerilim yaşandı. Yayın sırasında Arslan’ın, Ermeni silahlı güçleri için „Ayrılıkçı güçler“ ifadesini kullanması, Azerbaycanlı gazeteciyi rahatsız etti.
Gelişmelerin ardından bölgedeki tansiyon düşerken, Azerbaycanlı gazeteci Togrul Allahverdiyev, Halk TV ekranlarında gazeteci Ayşenur Arslan’ın konuğu oldu. Stüdyoya canlı bağlantı ile katılan gazeteci, Arslan’ın Ermeni silahlı güçleri için „ayrılıkçı“ terimini kullanmasından rahatsızlık duydu. Allahverdiyev, „Ayşenur Hanım, özür dilerim. Ermeni ayrılıkçı demememiz gerekiyor. ‚Ayrılıkçı‘ tamamen başka bir kavram; bunlar ise tamamen farklı bir grup. Bizim için bu ifade oldukça hassas bir konu. Az önce de bahsettiniz, ‚Karabağ’ın başkenti…‘ diye. Karabağ bir devlet değil, Karabağ Azerbaycan’ın ayrılmaz bir parçasıdır. İzmir veya İstanbul ne ise, Karabağ da Azerbaycan için öyle bir bölgedir.“ şeklinde konuştu.Arslan ise gazeteciye haklı olduğunu ve ifadeyi tırnak içinde kullandığını belirtti
Dağlık Karabağ’da ateşkes anlaşmasına varıldı
Azerbaycan ordusunun Dağlık Karabağ’a askeri operasyon başlatmasından yaklaşık 24 saat sonra ayrılıkçı Ermeni güçleri Rusya’nın ateşkes şartlarını kabul etti.
Karabağ’daki Ermeni güçlerinin kabul ettiği temel taleplerden biri de tamamen silahsızlanma.
Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan açıklamada, yetkililerin Perşembe günü Azerbaycan’ın Yevlah kentinde Dağlık Karabağ’ın Ermeni temsilcileriyle bir araya gelerek „yeniden entegrasyon“ konularını görüşeceği belirtildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, askeri harekatın ardından ülkesinin Dağlık Karabağ üzerindeki egemenliğinin yeniden tesis edildiğini açıkladı.Aliyev, Karabağ güçlerinin teslim olmayı kabul etmesinden sonra Azerbaycan ordusunu övdü ve „Karabağ’da yaşayan Ermeni nüfusunun yakında daha iyiye gideceğinden eminim“ dedi ( Ajanslar, BBC, yenivatan.at)
Kaynaklar:
DAĞLIK KARABAĞ UYUŞMAZLIĞINDA SELF-DETERMİNASYON TEZLERİNİN GÖRECELİĞİ
(THE RELATIVITY OF SELF-DETERMINATION CONCEPTIONS REGARDING NAGORNO-KARABAKH CONFLICT)
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1081270
Almatı Zirvesi
