Katil robotlar savaş meydanında: İnsanlık bir yol ayrımında

Viyana. Brüksel, Viyana ve New York’taki ZDF stüdyolarını yönetmiş Alman Gazeteci Klaus Prömpers Türkische Allgemeine’de yayınlanan haberinde Avusturya’da gerçekleşen 4. Viyana Otonom Silah Sistemleri Konferansı’nın ayrıntılılarına şu şekilde yer verdi:

“4. Viyana Otonom Silah Sistemleri Konferansı,  29-30 Nisan 2024 tarihleri arasında Avusturya Dışişleri Bakanlığı tarafından “Yol Ayrımında İnsanlık: Otonom Silah Sistemleri ve Düzenlemenin Zorluğu” başlığı altında Otonom Silah Sistemleri (AWS) üzerine ilk uluslararası konferans olarak düzenlendi.

Avusturya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’na göre, yapay zekanın (AI) devreye girmesiyle silahların artan özerkliği, silahlı çatışmaları temelden değiştiriyor. Dışişleri Bakanı Schallenberg’in daveti üzerine 142 ülke, uluslararası örgütler, endüstri, iş dünyası ve sivil toplum temsilcilerinden oluşan 900’den fazla konuk, otonom silah sistemlerinin nasıl düzenlenebileceğini tartıştı.

Askerler tarafından kontrol edilen silahlar yerine katil robotlar – savaşın geleceği bu olabilir. Yapay zeka halihazırda Ukrayna’da ve Gazze savaşının son aşamasında insansız hava araçlarını yönlendiriyor. Ancak şu ana kadar bunların konuşlandırılmasına hala insanlar karar veriyor ve böylece savaş durumunda sivillerin öldürülmesini önlemeye çalışabiliyorlar.

Silah sektöründe yapay zekanın daha da geliştirilmesi, gelecekte tam otomatik silahları mümkün kılacaktır. Programlamaya bağlı olarak, bağımsız olarak tetiklenecek ve görevlerini yerine getireceklerdir.

Geçtiğimiz yıl Birleşmiş Milletler Genel Kurulu büyük bir çoğunlukla bu tür otonom silah sistemlerinin küresel ölçekte yasaklanması yönünde oy kullandı. 164 devlet lehte oy kullandı. Rusya, Belarus, Suriye ve Hindistan karşı oy kullanırken Çin çekimser kaldı.

Avusturya, tam otomatik silahların dünya çapında yasaklanması girişimine öncülük ediyor.  Daha önce Afrika ve Latin Amerika’da otonom silah sistemlerinin yasaklanmasına ilişkin bölgesel konferanslar düzenlenmişti. Kosta Rika ve Sierra Leone dışişleri bakanları, bölgelerindeki pek çok devletin bağlayıcı kısıtlamalara gitme konusunda istekli olduğunu bildirdi.

Viyana Hofburg’da 142 ülkeden 900 uzman ve çok sayıda bakan Eylül ayında yapılacak BM Genel Kurulu için yeni bir öneri üzerinde çalışıyor. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, bir BM anlaşmasıyla 2026 yılına kadar otomatik silah sistemlerinin geliştirilmesini tüm dünyada yasaklamak istiyor. Cenevre’de on yıldır ağır aksak ilerleyen silah kontrolü müzakereleri göz önüne alındığında bu zor görünüyor.  Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg durumu “bizim neslimizin Oppenheimer anı” olarak tanımladı. Tıpkı Oppenheimer’ın engellenmeden atom bombasını icat etmesi gibi, tamamen otonom silahlar da yakında inşa edilip konuşlandırılabilir. Schallenberg, “Katil robotları dünya çapında yasaklamaya çalışmalıyız. Bu kolay olmayacaktır” dedi.

BM Genel Sekreteri’nin Silahsızlanma Elçisi Japon Izumi Nakamitsu, büyük askeri güçlerin topyekûn bir yasaktan çekindiklerini itiraf etti. Silah sistemlerinin geliştirilmesinin tarihte hiçbir zaman tamamen durdurulmadığını kabul eden Arnavutluk Dışişleri Bakanı Igli Hassani, “Yine de otonom silah sistemlerinin yasaklanması ya da en azından kısıtlanması için çalışalım” dedi. Uluslararası Kızıl Haç Başkanı Mirjana Spoljaric Egger ise hızlı bir şekilde anlaşmaya varılması çağrısında bulundu.

Avrupa Birliği daha geçen hafta füze ve insansız hava araçlarının optik tespitini geliştirmek üzere bir anlaşma imzaladı. Aralarında üç Avusturyalı şirketin de bulunduğu 20 şirketten oluşan bir konsorsiyum yer alıyor.

Viyana’da “Ärzte gegen Atomwaffen- Nükleer Silahlara Karşı Doktorlar” ve “Frauen für den Frieden- Barış için Kadınlar” gibi birçok sivil toplum kuruluşu temsil edildi. Öne çıkan konuşmacılardan biri, bir zamanlar Skype mesajlaşma sisteminin mucidi olan Jan Tallin’di. Microsoft’a pahalıya satılmasının ardından şimdi Cambridge Üniversitesi Varoluşsal Risk Enstitüsü’nde silahsızlanma konusuna zaman ayırıyor. Tallin, sürücüsüz otomobiller yasalarla düzenleniyorsa, bunun yeni silah sistemleri için de geçerli olması gerektiği konusunda uyardı. Bu başarılamazsa, teröristlerin de bu tür sistemleri kullanmak isteyeceği tamamen değişmiş bir dünya tehdidi var. Ayrıca uluslararası sistemin daha fazla tahrip olması ve daha da tehlikeli bir silahlanma yarışının yeni bir raundu tehdidi de söz konusudur.

Papa Francis de Viyana’daki konferansa gönderdiği mesajda benzer duyguları dile getirdi. Papa otonom silah sistemlerinin yasaklanmasını umuyor.” ( Klaus Pampers, Türkische Allgemeine, 29.04.2024)

Daha fazla bilgi için:

Konferans Programları vs.

Autonome Kriegsmaschinen: Wo Drohnen mit Künstlicher Intelligenz im Einsatz sind

Schallenberg: “Die größte Revolution auf dem Schlachtfeld seit dem Schießpulver