Yeni kısmi emeklilik (Teilpension) çalışanlar için ne anlama geliyor?

VİYANA. Şimdi daha uzun süre çalışmaya yönelik bir sonraki adım atılıyor. Yeni kısmi emeklilik sisteminin nasıl işleyeceğini ve yaşlılık emekliliğinin nasıl olacak? Avusturya´da 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren, çalışmaya devam ederken kısmi emekli maaşı almayı mümkün kılan yeni kısmi emeklilik sistemi getirilecektir. Yaşlılık emekliliği reformdan geçirilecek ve mevcut beş yıl yerine üç yılla sınırlandırılacaktır.

Avusturya Sosyal Bakanlığı, kısmi emeklilik sisteminin getirilmesine ilişkin yasa tasarısını tamamladı. Bu tasarı ile gelecek yıldan itibaren, çalışanlar emeklilik yaşına gelmeden önce çalışma saatlerini azaltarak çalışmaya devam edebilecek ve biriktirdikleri emeklilik maaşının bir kısmını alabilecekler.

Bunun karşılığında, yaşlıların yarı zamanlı çalışması kademeli olarak sınırlandırılacak. Artık bu sistemden yararlanmak için gereken çalışma süresi beş yıldan üç yıla indirilecek. İlgili yasa tasarısının yaz aylarında Avusturya Parlamentosu Ulusal Konsey’den geçmesi bekleniyor.

Sosyal İşler Bakanı Korinna Schumann (SPÖ), bir basın toplantısında, konunun karmaşıklığı nedeniyle “gerçekten zorlu müzakerelerin” olumlu bir sonuca ulaşmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Bakanın özellikle memnun olduğu nokta, ilk kez emeklilik ya da çalışma arasında bir seçim yapmak zorunda kalınmayacak olması; her ikisinin bir arada mümkün olacağıdır. Kısmi emeklilik, insanların çalışma hayatında daha uzun süre kalmasını da sağlayacaktır.

Bu nedenle hükümet, ülkedeki insanların daha uzun süre çalışması için çeşitli önlemler aldı. Somut olarak, fiili emeklilik yaşının yükseltilmesi söz konusu. Avusturyalılar şu anda normalden birkaç yıl daha erken emekli oluyor. Yasal emeklilik yaşı 65 iken, erkekler için fiili emeklilik yaşı şu anda 62,3, kadınlar için ise 60,2’dir.

Avusturya’da sorunlu devlet bütçesi – şimdi büyük tasarruf paketi geliyor. Avusturya’nın maliyesinin en büyük yükü emeklilik sistemi yaratıyor. ÖVP SPÖ NEOS hükümeti işte bu emeklilik harcamalarında da ciddi bir frenleme yapılması planlanıyor. Peki bu değişiklikler neler?

Kısmi emeklilik

Emeklilik yaşına ulaşanlar (erken, ağır iş veya yaşlılık emekliliği fark etmez), bir kısmını – en az yüzde 25 – çalışmaya devam etme kararı alabilir. Yani, eskisi kadar yarı yarıya çalışanlar, halihazırda hak ettikleri emekli maaşının yarısını almaya devam edecek (Ocak 2026’dan itibaren geçerli olacak).

“Daha yüksek emekli maaşı sağlar”

SPÖ Çalışma Bakanı Korinna Schumann bu konuda, “Kısmi emeklilik, fiili emeklilik yaşını yükseltmeye, nitelikli işgücü eksikliğini gidermeye ve daha yüksek emekli maaşı sağlamaya katkıda bulunur” dedi.

Yaş ile gelen emeklik nası olacak? Emekliliğe geçiş için bu imkan kısıtlanacak. Şimdiye kadar beş yıl mümkünken, gelecekte sadece üç yıl olacak.

“Bu durumu eleştiriyoruz ve yetersiz  buluyoruz”

Agenda Austria ekonomisti Dénes Kucsera bu konuda Heute´ye konuşarak, “Doğru yönde atılmış bir adım, ancak yetersiz” dedikten sonra şunları ifade etti:  „Kısmi emeklilik, tasarruf önlemi olarak düşünülmüş, pahalı yaşlılık emekliliğinin yerini alması amaçlanmış, ancak rakamlara bakıldığında, geçen yıl ortalama 36.462 kişi yaşlılık emekliliğindeydi.Değişiklikten sadece 2.596 kişi etkilenecek, bu yüzde 7,1 – bu hiçbir şey!. Bu durumu  eleştiriyoruz ve yetersiz buluyoruz.  ” dedi.

Yaşlılık emekliliği tamamen kaldırılmalıdır

Ekonomik liberal düşünce kuruluşu Agenda Austria’nın uzmanı Kucsera, daha sert kesintiler talep ettiğini ifade ederek sözlerine şöyle devam etti: “Yaşlılık emekliliği tamamen kaldırılmalıdır. Çok daha fazlası yapılmalıdır.Hepimiz daha uzun yaşıyoruz, bu yüzden daha uzun çalışmalıyız. Sistemi dışarıdan finanse etmeyi bırakmalıyız Bununla kastettiği şey: Emeklilik sistemi, ödenen parayla kendi kendini finanse edebilmelidir.“

“İnşaat işçisi 70 yaşına kadar çalışamaz”

Kucsera , “ Bir şey açık. Her iş yaşlılığa kadar yapılabilir değil, erken yaşta mesleki yeniden eğitim almayı düşünmek gerekiyor – bir inşaat işçisi 70 yaşına kadar çalışamaz.” dedi.

„En geç 67 yaşında emekli olmalı“

Yasal emeklilik yaşı yükseltilmeli – bu birçok sorunu çözer, diyen  ekonomist  Kucsera sözlerini şöyle devam etti :  „Şu anda erkekler ortalama 62,2 yaşında, kadınlar ise 60,2 yaşında emekli oluyor. Şu anda 40 yaşında olanlar – kabaca hesaplayacak olursak en geç 67 yaşında emekli olmalı.”

Avusturya’da emeklilik bilgileri

Erken emeklilik 63 yaşından itibaren

Avusturya’da hükümet  ilk önlem olarak, koridor emeklilik ve erken emeklilik yaşını şu anki 62’den 1 Ocak 2026’dan itibaren kademeli olarak 63’e yükseltiyor. Bu yasa değişikliği halihazırda Avusturya parlamentosunda değerlendirme aşamasındadır.

Bunu, tamamen yeni bir kısmi emeklilik modeli izleyecek – ilgili yasa tasarısı bu hafta değerlendirmeye gönderilecek. Kısmi emeklilik de yaz aylarında karara bağlanacak ve 1 Ocak 2026’dan itibaren uygulanabilecek.

“Kısmi emeklilik, yaşlı çalışanların daha uzun süre sağlıklı bir şekilde çalışma hayatında kalmalarını sağlamak için önemli bir önlemdir” diyen SPÖ’den Avusturya  Çalışma Bakanı Korinna Schumann, yeni modelin nasıl işleyeceğini ayrıntılı olarak kamuoyuna açıkladı.

Kademeli emeklilik

Özetle, kısmi emeklilik, emeklilik hakkını kazandığında hemen tam emekliye ayrılmak yerine, çalışma süresini kısaltıp ilk etapta emekli maaşının bir kısmını almayı mümkün kılarak emeklilik sistemine daha fazla esneklik getiriyor. Kısmi maaş için emeklilik sigortası primleri ödenmeye devam edecek ve bu sayede daha sonra alınacak tam emekli maaşı artacak.

Gelecekte, erken emeklilik, ağır iş emekliliği veya yaşlılık emekliliği fark etmeksizin, emeklilik hakkını kazanan herkes kısmi emekliliği seçebilecek.

En az %25 daha az çalışma

Çalışma süresinin azaltılması için üç aşama bulunmaktadır. Çalışma süresini %25 ila %40 oranında azaltanlar, emeklilik hesabındaki toplam haklarının %25’i oranında kısmi emekli maaşı alır. Çalışma süresini %41 ila %60 oranında azaltanlar, yarı zamanlı maaşlarına ek olarak emekli maaşının %50’sini alır. Ya da emekli maaşının %75’ini alır ve çalışma süresini %61 ila %75 oranında azaltır.

Kısmi emeklilik hesap örneği

– Erken emeklilik hakkı 63 yaşında kazanılır

– Emeklilik hesabına göre toplam aylık emeklilik tutarı: 3.000 Euro

– Çalışma süresinin %50 azaltılması

– Kısmi emeklilik, emeklilik hesabının %50’sinden oluşur

– Kesintiler emeklilik türüne göre geçerlidir; erken emeklilikte bu kesinti yıllık %5,1’dir.

– Somut olarak: 1.500 avro (3.000 avronun %50’si) eksi %10,2 kesinti (normal emeklilik yaşı olan 65’e kadar olan iki yıl için) = 1.347 avro kısmi emeklilik ödenir.

– Toplam aylık gelir, bu kısmi emekli maaşı ve %50’lik çalışma maaşından oluşur

Burada amaç, insanların daha uzun süre çalışma hayatında kalmaları ve bu sayede kademeli olarak emekli olabilmeleridir.  Buna, daha sonra tam emekli maaşını artırma avantajı da dahildir.

Avusturya  Çalışma Bakanı Korinna Schumann bu durumu,  “Kısmi emeklilik, fiili emeklilik yaşını yükseltmeye, vasıflı işgücü eksikliğini gidermeye ve daha yüksek emekli maaşı sağlamaya katkıda bulunuyor” diye özetliyor.

Kaç kişinin gerçekten kısmi emekliliği seçeceği zamanla belli olacak.  SPÖ ve NEOS’un hükümette koalisyon ortağı ÖVP kulüp başkanı August Wöginger bu konuda, “bu sayı birkaç bin kişi olacağını tahmin ediyorum.“ dedi.

Yaşlılık emekliliğinin yeniden düzenlenmesi

Kısmi emekliliğin getirilmesiyle paralel olarak, mevcut yaşlılık emekliliği modeli de kısıtlanacak. Bu model, kısa adı AMS Avusturya İşçi Bulma ve Yerleştirme Genel Müdürü  Johannes Kopf tarafından çok pahalı olduğu gerekçesiyle eleştirilmişti. Gelecekte, yaşlılık emekliliği şimdiki beş yıldan en fazla üç yıla kısaltılacak. Ancak 2028 yılına kadar geçiş hükümleri geçerli olacak.

Avusturya Sosyal Bakanlığın’dan yapılan açıklamaya göre, yaşlılık emekliliğinin kısmi emeklilik sistemi ile “uyumlaştırılması” planlanıyor. Bu, yaşlılık emekliliğinden ancak kısmi emeklilik mümkün olmadığı sürece yararlanılabileceği anlamına geliyor.

Yaşlılık emekliliğinin yeniden düzenlenmesi

Örnek 1: 60 yaşındaki kişi, 63 yaşında koridor emekliliğine hak kazanıyor

=> 63 yaşında koridor emekliliğine hak kazanana kadar 3 yıl boyunca yaşlılık emekliliği ödeneği

Örnek 2: 62 yaşındaki kişi, koridor emekliliğine hak kazanmıyor

=> 65 yaşında normal emeklilik yaşına kadar 3 yıl boyunca yaşlılık emekliliği ödeneği