Berlin – İki aydan uzun süren abluka sonrasında Gazze Şeridi’ne yardımların kısmen yeniden başlatılması uluslararası kamuoyu tarafından yetersiz bulunarak kınandı. Avusturya ve 21 ülkenin dışişleri bakanlıkları Pazartesi günü İsrail’den yardımların tamamen yeniden başlatılmasını talep etti. Viyana Dışişleri Bakanlığı Pazartesi akşamı APA’ya bu bilgiyi verdi. Fransa, İngiltere ve Kanada İsrail’e “somut önlemler” ile tehdit etti.

Bunun nedeni Gazze Şeridi’ndeki “korkunç” eylemler. İsrail’in verilerine göre Pazartesi günü beş BM kamyonu Gazze Şeridi’ne ulaştı. İsrail, Mart ayı başında Filistin bölgesine tüm insani yardımların ulaşmasını engellemişti. Bunun üzerine yardım kuruluşları, açlık felaketi yaşanacağı uyarısında bulunmuştu. Pazar günü, Başbakan Benjamin Netanyahu’nun ofisi, İsrail’in yardımların ulaşmasına izin vereceğini duyurdu.

Netanyahu Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi’nde bir kıtlığın “hem pratik hem de diplomatik nedenlerle” önlenmesi gerektiğini söyledi. Netanyahu, İsrail’in dostlarının bile “kitlesel açlık görüntüleri”ni tolere edemeyeceğini belirtti. Aynı zamanda, başbakan ülkesinin Gazze Şeridi’nin “tüm toprakları” üzerindeki kontrolünü ele alacağını yineledi.

“Damlaya damlaya göl olur”

BM Acil Yardım Koordinatörü Tom Fletcher, İsrail’in “sınırlı” yardımların yeniden başlamasına izin vermesini “hoş bir gelişme, bunun devam etmesi gerekiyor” olarak nitelendirdi. Ancak bunun “sıcak taşa damlayan su damlası” olduğunu da ekledi.

22 ülkenin dışişleri bakanlıkları Pazartesi akşamı İsrail’e Gazze Şeridi’ne yardımların tamamen ve derhal yeniden başlatılması çağrısında bulundu. Berlin’deki Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan ve Avusturya, Fransa, Kanada, İtalya, İspanya, İsveç ve İngiltere gibi ülkelerin imzaladığı açıklamada, İsrail’in “Gazze Şeridi’ne yardımların derhal ve tamamen yeniden başlatılmasına izin vermesi” gerektiği belirtildi. AB Dışişleri Temsilcisi Kaja Kallas da açıklamayı imzaladı. Açıklamada, yardımların sınırlı olarak yeniden başlatılacağına dair işaretlerin “kabul edildiği” belirtilirken, Gazze Şeridi’nde açlıktan ölenlerin “çaresizce ihtiyaç duydukları yardımı almaları” gerektiği vurgulandı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Kanada Başbakanı Mark Carney, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki askeri harekâtı nedeniyle “somut önlemler” alınacağı tehdidinde bulundu. İsrail hükümetinin Gazze Şeridi’ndeki “korkunç” eylemleri karşısında hareketsiz kalmayacaklarını belirttiler.

Saldırılar yeniden başladı

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, Gazze Şeridi’ndeki insani durumu eleştirdi. “İki milyon insan açlık çekiyor” ve “sınırda, sadece birkaç dakika uzaklıkta tonlarca gıda bloke ediliyor”. Gazze Şeridi’nde kıtlık riski, insani yardımın “kasıtlı olarak engellenmesi” nedeniyle artıyor.

İsrail, iki aylık ateşkesin ardından Mart ortasında Gazze Şeridi’ne yönelik yoğun saldırılarını yeniden başlatmıştı. Pazar günü İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nin tamamında “kapsamlı kara operasyonları” başlattığını açıkladı. Kara operasyonları, radikal İslamcı Filistin örgütü Hamas’ı çökertmeyi amaçlayan yeni ve güçlendirilmiş bir saldırının parçası. Netanyahu, çatışmaların “yoğun” olduğunu ve “ilerleme kaydettiklerini” söyledi. “Pes etmiyoruz. Ancak başarılı olmak için, bizi durduramayacak şekilde hareket etmeliyiz.”

İsrail ordusu, tüm kıyı şeridinde operasyon yürüttüğünü açıkladı. Hamas’ın kontrolündeki sivil savunma, Pazartesi günü İsrail’in hava saldırılarında en az 52 kişinin öldüğünü açıkladı.

Savaşın arka planı

Gazze Savaşı, 7 Ekim 2023’te Hamas ve müttefik savaşçıların İsrail’e düzenlediği büyük saldırıyla başladı. İsrail’in verilerine göre saldırıda yaklaşık 1200 kişi öldü ve 251 kişi rehin alınarak Gazze Şeridi’ne götürüldü.

Hamas’ın saldırısına yanıt olarak İsrail, Gazze Şeridi’nde yoğun askeri operasyonlar yürütüyor. Hamas’ın kontrolündeki Sağlık Bakanlığı’nın bağımsız olarak doğrulanamayan verilerine göre, şu ana kadar 53.400’den fazla kişi öldü.

İsrail’in Gazze’ye yönelik büyük çaplı saldırısına öfkeli tepkiler

İsrail Pazar günü yeni bir kara harekatı başlattı. Doha’da İsrail ve Hamas olası bir rehine anlaşması için müzakere ediyor.

İsrail Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını yoğunlaştırıyor.

İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nde başlattığı yeni büyük çaplı saldırı kapsamında kara birliklerini de devreye soktu. Ordu Pazar günü yaptığı açıklamada, birliklerin Cumartesi gününden bu yana kıyı şeridinin kuzey ve güneyinde görev yaptığını bildirdi.

İsrail’in Hamas’a yönelik önceki şiddetli saldırılarında yine çok sayıda kurban olduğu bildirildi. Haaretz gazetesi Filistin sağlık yetkililerine dayanarak, Pazar gecesi en az 120 kişinin öldüğünü bildirdi. Ayrıca çok sayıda yaralı olduğu da belirtildi.

İsrail, Cumartesi gecesi Gazze’de yeni bir askeri harekat başlattığını duyurmuştu. Filistin haber ajansı Wafa’nın verdiği bilgilere göre, Cumartesi sabahına kadar 81 kişi hayatını kaybetmişti. Cuma günü de şiddetli saldırılar düzenlenmiş ve çok sayıda kişi hayatını kaybetmişti.

BM Genel Sekreteri: İnsani olmayan

AB Konseyi Başkanı António Costa “şok olduğunu” belirtti ve X şiddet olaylarının sona ermesini istedi. “Bütün bir halk ezici, orantısız askeri güçle saldırıya uğruyor. Uluslararası hukuk sistematik olarak ihlal ediliyor.” Kalıcı bir ateşkes ve “tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması” her zamankinden daha acil. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze’deki Filistinlilerin durumunun insanlık dışı olduğunu yazdı. İnsani yardımın engellenmesi “derhal sona erdirilmeli”.

Wafa’ya göre, kıyı şeridinin güneyindeki Al-Mawasi bölgesinde düzenlenen bombardıman sırasında, yerinden edilmiş kişilerin barındığı çadırlar da vuruldu. Bu bilgiler de ilk etapta bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. İsrail ordusu, konuyla ilgili soruşturma başlatıldığını açıkladı. Wafa, Gazze Şeridi’nin çeşitli bölgelerinde çok sayıda ölümcül saldırı olduğunu bildirdi.

Son hastane de hizmet dışı

Filistinli yetkililere göre, İsrail’in şiddetli saldırıları nedeniyle Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki son kamu hastanesi artık çalışamaz durumda. Hamas’ın kontrolündeki sağlık yetkilileri, şiddetli bombardımanların hastaların, personelin ve malzemelerin Beit Lahia’daki Endonezya Hastanesine ulaşmasını engellediğini bildirdi. Böylece, çatışmaların sürdüğü kıyı şeridinin kuzeyindeki tüm klinikler hizmet dışı kaldı.

İsrail ordusu, konuyla ilgili sorulara ilk etapta yanıt vermedi. İsrail ordusu, Hamas’ı kliniklere sığınmak ve hastaneleri askeri amaçlarla kullanmakla suçluyor.

Müzakerelerde ilerleme yok

Bu arada, İsrail ile Hamas arasında durma noktasına gelen dolaylı müzakereler devam ediyor. Basında çıkan haberlere göre, Katar’ın başkenti Doha’da Gazze anlaşması için yeni bir taslak görüşülüyor. İsrail kanalı Kan, ayrıntılara yakın kaynaklara dayanarak, planın bir parçası olarak anlaşmanın başlangıcında on rehinenin serbest bırakılması ve iki aya kadar sürecek bir ateşkesin öngörüldüğünü bildirdi. Ayrıca Hamas’ın anlaşmanın onuncu gününde rehinelerin durumuna ilişkin bir liste sunması gerekiyor.

İsrail’in verilerine göre, şu anda en az 20 rehine Gazze Şeridi’nde canlı olarak tutuluyor. İsrail’e göre, üçünün hayatta olup olmadığı belirsiz. Ayrıca, 35 kaçırılan kişinin cesetleri de kıyı bölgesinde bulunuyor. Rapora göre, İsrail hapishanelerinden 200 ila 250 Filistinli mahkumun serbest bırakılması da tartışılıyor.

İngiliz yayın kuruluşu BBC, Filistinli bir yetkiliye atıfta bulunarak, Hamas’ın Cumartesi günü yapılan görüşmelerin ardından 60 günlük ateşkes karşılığında dokuz rehinenin serbest bırakılmasını önerdiğini bildirdi. Buna göre plan, 400 yardım konvoyunun ülkeye girişini de öngörüyor. İsrail hükümet sözcüsü, konuyla ilgili sorulara yorum yapmaktan kaçındı. Hamas da konuyla ilgili ilk başta herhangi bir açıklama yapmadı.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, önceki açıklamalarının aksine, Pazar günü savaşı sona erdirme seçeneğinin de görüşüldüğünü söyledi. Ancak Reuters, üst düzey bir İsrailli yetkiliye atıfta bulunarak, bu konudaki görüşmelerde neredeyse hiç ilerleme kaydedilmediğini bildirdi.

Aileler rehinelerin kaderinden endişeli

Aileler, bunun kalan rehineler için ölüm anlamına gelebileceğinden korkuyor. İsrail’in birçok kentinde insanlar yeniden sokaklara dökülerek kaçırılanların serbest bırakılmasını talep etti.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise Netanyahu ile telefon görüşmesi yaptı. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, iki liderin Gazze’deki durum ve kalan tüm rehinelerin serbest bırakılması için ortak çabaları hakkında görüştüklerini açıkladı. ABD, İsrail’in en önemli silah tedarikçisidir.

Katz, Muhammed Sinwar’ın öldüğünü duyurdu

Medya haberlerine göre, İsrail Savunma Bakanı, Gazze Şeridi’ndeki Hamas askeri liderinin birkaç gün önceki saldırılardan birinde öldürüldüğünü düşünüyor. Haber sitesi “ynet”, İsrail Katz’ın bir komite toplantısında “Henüz resmi bir onay yok, ancak tüm işaretler Mohammed Sinwar’ın öldürüldüğünü gösteriyor” dediğini aktardı. Sinwar, geçen yıl öldürülen Hamas lideri Yahya Sinwar’ın küçük kardeşidir. İsrail medyası, Gazze’nin güneyindeki Khan Younis’te bir hastaneye düzenlenen İsrail saldırısının Mohammed Sinwar’ı hedef aldığını bildirmişti. Konuyla ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Gazze savaşının tetikleyicisi, 7 Ekim 2023’te Hamas ve diğer terör grupları tarafından işlenen İsrail tarihinin en kötü katliamıydı. Saldırıda yaklaşık 1.200 kişi öldürüldü ve 250’den fazla kişi rehin olarak Gazze Şeridi’ne götürüldü. Bunun üzerine İsrail, Gazze Şeridi’nde saldırı başlattı. Yerel sağlık yetkililerine göre, saldırıda Gazze’de 53.100’den fazla Filistinli öldürüldü. Öldürülenlerin kaçının savaşçı olduğu belirsiz. Ancak gözlemciler, çoğunluğunun siviller, aralarında sayısız kadın ve çocuk olduğunu tahmin ediyor. (red, Reuters, APA, 18.5.2025)