Moğolistan: Son göçebeler – Bozkırın sesleri Viyana’nın kalbinde

Perihan Mansur, Viyana, 14.11.2025

13 Kasım 2025 akşamı, Viyana Yabancı Basın Birliği’nde sıra dışı bir kitap tanıtımı gerçekleşti: Die letzten Nomaden (Son Göçebeler). Avusturya Parlamentosu’nun hemen yakınında yapılan bu buluşma, mekânın sembolik gücüyle daha da anlam kazandı. Birliğin 80 yılı aşkın tarihinde ilk kez Moğolistan’dan resmi konuklar ağırlandı. Böylece Asya’nın uçsuz bucaksız bozkırları ile Avrupa’nın kültürel kalbi arasında bir köprü kuruldu.

 

Diplomatik ve kültürel buluşma

Moğolistan Büyükelçiliği, Ergelt MN Film ekibi ve Avusturya’daki Moğol Ulusal Televizyonu temsilcisi Mungunchimeg Batmunkh etkinlikte hazır bulundu. Batmunkh’ın çevirileri ve kültürel katkıları, akşamın derinliğini artırdı. Daha ilk dakikalardan itibaren bu buluşmanın yalnızca bir kitap tanıtımı değil, Viyana’yı bozkırın sesleriyle buluşturan bir kültürel karşılaşma olduğu anlaşıldı.

 

Açılış konuşması

Foreign Press Association in Vienna’nın eski yönetim kurulu üyesi, genel sekreteri ve son genel kurulda derneğin seksen yıllık tarihinde on dördüncü onur üyesi seçilen Birol Kılıç, dernek adına konukları şu sözlerle selamladı:  

“Foreign Press Association in Vienna adına sizleri içtenlikle selamlıyoruz. Bugün Moğolistan Büyükelçiliği’nin değerli temsilcilerini ağırlamaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Die letzten Nomaden – Begegnung zwischen Tradition und Moderne sunumunu açmak bizler için eşsiz bir deneyim ve kültürel etkileşimdir. Bu eser, insanın zorlu doğayla en saf ilişkisini yansıtan edebi bir mozaiktir ve aynı zamanda vatan sevgisini ortaya koymaktadır. Gerçek özgürlük mülkiyette değil; toprak, gökyüzü ve hayvanla kurulan derin bağdadır.”

Kılıç, 35 yıllık üyeliği boyunca pek çok ülkeden konuk ağırladıklarını, ancak ilk kez Moğolistan’dan misafirleri olduğunu vurguladı.

Morin Huur at başlı kemençenin  ezgileri

Gece, Morin Huur’un – at başlı kemençenin – ezgileriyle başladı. Geleneksel kıyafetleriyle sahneye çıkan sanatçı, UNESCO kültür mirası listesinde yer alan bu enstrümanla salonu bozkırın atmosferine taşıdı. Ezgiler, dinleyicileri yalnızca müziğe değil, doğa ile insan arasındaki kadim uyuma davet ediyordu.

Kitabın temaları

Son Göçebeler farklı başlıklarla bozkır yaşamını edebi bir dille aktarıyor:

• Tuz taşıyıcısının zorlu yaşamı
• Çölde kervan yolculuğu
• Kartallarla dostluk kuran avcı
• Büyükannenin sandığındaki hatıralar
• Donmuş bir çocuğu hayata döndüren doktor
• Gobi’de bilgelik ve öngörü

Bu çeşitlilik, kitabın lineer bir anlatı yerine insan deneyiminin panoramasını sunduğunu gösteriyor.

Felsefi boyut

Kitap, göçebe yaşamı yalnızca etnografik bir belge olarak değil, aynı zamanda modern dünyanın hızına ve yabancılaşmasına karşı bir alternatif olarak sunuyor. Göçebelerin yaşamı sabır, cesaret ve merhamet üzerine kurulu. Doğa burada bir sahne değil, bir öğretmen.

Kitabın Mimarı: Enkhbaatar Khurelbaatar’ın vizyonu

Kitabın derinliğini ve kültürel anlamını şekillendiren, çok sayıda ödül sahibi gazeteci Enkhbaatar Khurelbaatar’ın vizyonudur.

Khurelbaatar, Töv vilayetindeki Erdenesaant kasabasında doğdu. Ergelt.mn platformunun kurucusu ve genel yayın yönetmenidir. 2005’teki okul bitiminin ardından “Ikh Mongol” Koleji’nde gazetecilik eğitimi aldı, daha sonra “Mongol Global” Koleji’nde hem gazetecilik hem de hukuk alanında iki yüksek lisans tamamladı.

 

Gazetecilik kariyerine 2007’de Ningmin Toli (Sosyal Ayna) gazetesinde başladı. Ardından Udriin Sonin ve Unuudur gazetelerinde çalıştı. Undesnii Shuudan gazetesinde genel yayın yönetmenliği yaptı ve bugün Moğol medyasında etkili bir ses olarak kabul ediliyor.

Çalışmalarıyla birçok ödül kazandı: “Think before you drink” başlıklı araştırmacı haberiyle Baldorj Grand Prix ödülünü aldı. 2012–2018 arasında yedi yıl üst üste Odriin Sonin gazetesinin deneme ödülünü kazandı. Ayrıca Moğol Gazeteciler Birliği’nin “Crystal Pen” ve “Steel Pen” ödüllerine layık görüldü. 2021’de ise devlet tarafından “Order of the Polar Star” nişanı ile onurlandırıldı.

Konuşmasında, kitabın Ergelt.mn’in beşinci yıl dönümü vesilesiyle ortaya çıktığını belirtti. Amacının, bu eseri dünyanın önemli kütüphanelerine ulaştırarak Moğol göçebe kültürünü yalnızca korumak değil, aynı zamanda anlaşılır ve değerli kılmak olduğunu vurguladı.

Sözlerine şu imgelerle başladı:
“Bir köyde, sıcacık ateşiyle sizi karşılamaya hazır bir sobacı bekliyor. Morin Huur’un ezgilerini ruhunuza alın ve belki de kendi çocukluğunuzu hatırlayın; büyükannenizin sandığında bulduğunuz huzuru yeniden yaşayın.”

Khurelbaatar’ın anlatımları özellikle etkileyiciydi:

• Donmuş bir çocuğu hayata döndüren bir doktor,
• Kanserle mücadelede umut veren yeni bir böcek keşfeden bir araştırmacı,
• Gizemli bir varlığın saldırısından kurtulup iki yüzden fazla dikişle hayata tutunan bir avcı…

Konuşmasını şu sözlerle bitirdi:
“Bu kitabın bereketi uzaklara ve derinlere ulaşsın.”

Kapanış

Tanıtımın ardından Moğolistan Büyükelçiliği, geleneksel yemeklerin ikram edildiği bir resepsiyon düzenledi. Konuklar, yazar ve film ekibiyle sohbet ederek bu kültürel buluşmayı derinleştirdi.

O gece Viyana, bir kitap tanıtımının ötesine geçti. Şehir, bozkıra açılan bir kapı oldu; Son Göçebelerin sesleri, salonun duvarlarını aşarak kıtalar ötesine ulaştı.