AB Başkanı Leyen’den Trump’a: Ukrayna reddi
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Cenevre’deki müzakereler sürerken Trump yönetimine açık bir uyarı gönderdi: Ukrayna’nın sınırları zorla değiştirilemez, Ukrayna ordusu zayıflatılamaz ve Kiev kendi kaderini tayin etme hakkından vazgeçemez. “Ukrayna’nın bedeli üzerinden barış olmaz” dedi.
CENEVRE, 23.11.2025-ABD, Avrupa ve Ukrayna’dan hükümet temsilcileri, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü saldırı savaşına son verme yollarını görüşmek üzere pazar günü Cenevre’de bir araya geldi. Görüşmelerin merkezinde, ABD tarafından sunulan 28 maddelik plan ile Avrupa ülkelerinin bu plan üzerinde yaptığı kapsamlı revizyon yer alıyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, söz konusu planın Ukrayna’nın ulusal çıkarları açısından belirleyici olabilecek unsurlar içerdiğini belirtti.
Zelenskiy, ilk değerlendirmeleri paylaşan Ukrayna heyetine atıfla X platformunda yaptığı açıklamada “Bu öneriler Ukrayna perspektifine dayanıyor. Kan dökülmesini ve savaşı nihayet sona erdirmek için çalışmaya devam ediyoruz” dedi.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, süreci “Rusya ve Ukrayna ile yürütülen bir barış müzakeresi” olarak nitelendirdi. Bessent, Trump’ın savaşı sona erdirmek için Rusya üzerinde baskı kurduğunu öne sürerek barış sürecinin ilerlediği konusunda iyimser olduğunu söyledi.
Trump: Ukrayna minnet göstermiyor
ABD Başkanı Donald Trump ise Ukrayna’ya bir kez daha nankörlük suçlamasında bulundu. Trump, Pazar günü Truth Social’da “Ukrayna ‘liderliği’ çabalarımız için sıfır minnettarlık gösterdi” ifadelerini kullandı. Savaşı “insani bir felaket” olarak nitelendiren Trump, Rusya’nın saldırı savaşını ise yine kınamadı. Ayrıca Avrupalıları “Rusya’dan hâlâ petrol almaya devam etmekle” eleştirdi. Trump, selefi Joe Biden’ı da 2022’de savaşın başlamasını engellememekle ve Ukrayna’ya silahları ücretsiz vermekle suçladı.
Sabah saatlerinde ABD’nin özel temsilcisi Steve Witkoff ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio Cenevre’ye ulaştı. Bir ABD yetkilisi “Son ayrıntıları tamamlamayı ve Ukrayna için avantajlı bir anlaşmaya ulaşmayı umuyoruz” diyerek görüşmelerin ağırlıklı olarak ABD–Ukrayna ekseninde yürüdüğünü ima etti. Yetkili, “İki başkan bir araya gelmeden bir anlaşma olmayacak” diyerek Trump ile Zelenskiy’in olası yüz yüze görüşmesine işaret etti.
Aynı yetkili, resmi görüşmeler başlamadan koordinasyon toplantılarının yapılacağını ve gün boyunca ABD ve Ukrayna güvenlik danışmanları arasında farklı formatlarda görüşmeler olacağını belirtti. Avrupa ülkelerinin sürece nasıl dahil edileceği ilk etapta netlik kazanmadı.
Avrupa tarafında Almanya, Fransa, Britanya, İtalya ve AB Komisyonu’nun ulusal güvenlik danışmanları Cenevre’ye gitti. Dokuz kişilik Ukrayna heyetine Zelenskiy’in büro şefi Andriy Yermak başkanlık ediyor. Yermak, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın güvenlik danışmanlarıyla ilk toplantının yapıldığını, ardından ABD heyetiyle görüşeceklerini açıkladı.
Von der Leyen: Sınırlar güç kullanılarak değiştirilemez
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna’da barış için kırmızı çizgileri açıkladı. Cenevre’deki temaslar nedeniyle yaptığı açıklamada, Ukrayna sınırlarının zor kullanılarak değiştirilemeyeceğini söyledi. Ayrıca Ukrayna ordusunun gelecekteki saldırılara açık hale gelecek şekilde küçültülmemesi gerektiğini ifade etti. Üçüncü olarak, AB’nin olası bir barış anlaşmasında merkezi bir rol üstlenmesi gerektiğini vurguladı. Von der Leyen, “Ukrayna kendi kaderini tayin etme özgürlüğüne sahip olmalı. Ülke Avrupa yolunu seçti” dedi.
Zelenskiy: “Herkesin yapıcı olmasını umuyorum”
Toplantıdan önce Zelenskiy, ABD planına alternatif öneriler sunacaklarını açıklamıştı. Görüşmeler başladıktan sonra yaptığı değerlendirmede ise Ukrayna, ABD ve Avrupa ekiplerinin sürekli temas halinde olduğunu, savaşın sona erdirilmesi için adımlar üzerinde çalıştığını belirtti. Zelenskiy, “Kan dökülmesi durmalı ve savaşın yeniden alevlenmemesini sağlamalıyız” dedi.
Başkan, günün sonuçlarını beklediğini söyleyerek “Tüm katılımcıların yapıcı olmasını umuyorum. Hepimizin olumlu bir sonuca ihtiyacı var” diye ekledi.
Ukrayna heyetinden Rustem Umerov da gün içinde ilerleme beklediğini belirterek mevcut ama henüz nihai olmayan önerilerin pek çok öncelik içerdiğini söyledi.
ABD Özel Temsilcisi Kellogg: “İyi bir plan”
ABD’nin özel temsilcisi Keith Kellogg, ABD’nin 28 maddelik planının savaşı bitirebileceği konusunda iyimser. Fox News’e konuşan Kellogg, “Bu iyi bir plan. Bir sonuca varmak için çerçeve mevcut” dedi. Savaşın sona yaklaşmış olabileceğini savunan emekli general, “Askeri açıdan en zoru son birkaç metredir. Biz son iki metredeyiz – neredeyse bitirdik” ifadesini kullandı. Ancak plandaki bazı maddelerin hâlâ düzenleme ve açıklama gerektirdiğini, bunun da müzakere sürecinde netleşeceğini söyledi.
Ukrayna ise Rusya’ya karşı toprak veya ittifak konularında taviz vermeyeceğini açıkça ortaya koydu. Kellogg, bu tutumu anlayışla karşıladığını belirtirken şu ifadeyi kullandı: “Şimdi akıllıca kararlar alma zamanı.”
Merz: ABD planının altında bir öneri sundum
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, G20 Zirvesi’nin ardından yaptığı açıklamada ABD’nin 28 maddelik planından “daha aşağı seviyede” bir öneri sunduğunu söyledi. Merz, Trump’ın talep ettiği şekilde perşembe gününe kadar bir anlaşmaya varılmasının ise gerçekçi olmadığını belirterek “Tamamen imkânsız değil ama mevcut farklılıklar nedeniyle böyle bir sonucun mümkün olup olmadığından şüpheliyim” dedi.
Hem Ukrayna hem AB ülkeleri hem de Britanya, ABD’nin perşembe gününe kadar cevap verilmesini istediği planı bir “Ukrayna kapitülasyonu” olarak gördüğü için reddetmişti.
Ayrıca ABD planının kimler tarafından hazırlandığı konusunda da ciddi belirsizlik sürüyor. Avrupa müttefikleri, sürece dahil edilmediklerini belirterek rahatsızlıklarını dile getiriyor. Almanya Başbakanı Merz, ABD yönetimini “Ukrayna ve Avrupalılar olmadan bir anlaşma yapılamaz” sözleriyle uyarmıştı.
